Βίγκα (αγριολίζα) και Βίγκα (δαφνούλα)

Βίγκα αγριολίζα και Βίγκα δαφνούλα, δύο διαφορετικά φυτά με το ίδιο κοινό όνομα αλλά σημαντικές διαφορές στην εμφάνιση τους καθώς και στη χρήση τους στην κηποτεχνία

Vinca minor, Apocynaceae & Catharanthus roseus, Apocynaceae

Είναι φυτά με ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία καθώς έχουν όμορφο φύλλωμα και εντυπωσιακή ανθοφορία. Υπάρχουν διάφορα είδη βίγκας. Τo είδος Vinca minor, είναι πολυετές ποώδες φυτό, συχνά με έρπουσα ανάπτυξη. Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της νότιας και κεντρικής Ευρώπης και της δυτικής Ασίας.  Το είδος Catharanthus roseus (βίγκα ή δαφνούλα) είναι πολυετές ποώδες φυτό, που στη χώρα μας χρησιμοποιείται ως ετήσιο. Η δαφνούλα παλαιότερα ονομαζόταν Vinca rosea, ενώ πλεόν ανήκει στο γένος Catharanthus. Η καταγωγή του  C. roseus είναι από την Μαδαγασκάρη. Όλα τα είδη βίγκας ανήκουν στην οικογένεια Apocynaceae, η οποία περιλαμβάνει περισσότερα από 2000 είδη. Το Vinca minor είναι αυτoφυές είδος της ελληνικής χλωρίδας (απαντάται συχνά στη Θεσσαλία και στην Πελοπόννησο). Ονομάζεται επίσης και αγριολίζα. Και τα δύο είδη είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά σε προσβολές εντόμων του κήπου και ασθενειών.

Κύρια χαρακτηριστικά των δύο ειδών

Vinca minor

• Πολυετές ποώδες φυτό με έρπουσα ανάπτυξη, που δεν ξεπερνά σε ύψος τα 50 cm. Όμορφα μονά άνθη συνήθως μπλε – μοβ χρώματος, από τα μέσα της άνοιξης
• Κατάλληλο για εδαφοκάλυψη σκιερών και ημισκιερών τμημάτων του κήπου, κάτω από δένδρα ή μπροστά από θάμνους
• Πολλαπλασιάζεται με τους στόλωνες και τις παραφυάδες του

Catharanthus roseus

• Ετήσιο ποώδες φυτό με εντυπωσιακή και πλούσια ανθοφορία από τα μέσα της άνοιξης μέχρι το φθινόπωρο και μεγάλη ποικιλία χρωμάτων στα άνθη
• Κατάλληλο για παρτέρια, μικρά φυτοδοχεία και ανθικές συνθέσεις
• Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με το σπόρο του

1. Vinca minor  (βίγκα, αγριολίζα)

Μορφολογικά χαρακτηριστικά

Η βίγκα φτάνει σε ύψος το πολύ μέχρι 50-60 cm. Οι βλαστοί του φυτού έχουν έρπουσα ανάπτυξη και μήκος μεγαλύτερο από 1 m. Υπάρχουν όμως και οι όρθιοι βλαστοί, πάνω στους οποίους αναπτύσσονται τα άνθη. Από τους βλαστούς που έρπουν στο χώμα, αναπτύσσονται από τα «γόνατα», νέα ριζικά συστήματα. Τα φύλλα της είναι απλά, λογχοειδή και βρίσκονται το ένα απέναντι από το άλλο. Έχουν έντονο πράσινο χρώμα που αποτελεί ιδιαίτερα καλλωπιστικό χαρακτηριστικό, ενώ έχουν προκύψει ποικιλίες, με πανασέ φύλλα Τα φύλλα του φυτού θεωρούνται φαρμακευτικά. Τα άνθη της βίγκας είναι μονά, με πέντε χρωματιστά πέταλα και διάμετρο μέχρι 5 cm. Εμφανίζονται στο φυτό από τα τέλη Μαρτίου μέχρι και τα μέσα του φθινοπώρου. Το χρώμα των ανθέων είναι το μοβ – μπλε, αλλά πλέον έχουν δημιουργηθεί ποικιλίες με κοκκινωπά ή λευκά άνθη.

Vinca minor, Βίγκα (αγριολίζα)

Καλλιεργητικές Φροντίδες

Η βίγκα είναι φυτό που έχει αρκετά ζωηρή ανάπτυξη. Προτιμότερο είναι να φυτεύεται σε ημισκιερά μέρη του κήπου, ακόμα και κάτω από ψηλά δένδρα. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις και είναι αρκετά ανθεκτικό, στις συνθήκες της χώρας μας. Αναπτύσσεται σε όλα τα εδάφη, ακόμα και σε λιγότερο γόνιμα. Για καλύτερη και μεγαλύτερη ανθοφορία απαιτεί τακτικό πότισμα, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία καθώς και στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Η βίγκα συνήθως κλαδεύεται μια φορά, στις αρχές της άνοιξης, με σκοπό να δώσει νέους και ζωηρούς βλαστούς. Η λίπανση του φυτού γίνεται στην αρχή της άνοιξης, χρησιμοποιώντας πλήρες λίπασμα αργής αποδέσμευσης και επαναλαμβάνεται πάλι στις αρχές και στο τέλος του καλοκαιριού.

Vinca minor, Βίγκα (αγριολίζα)

Πολλαπλασιασμός

Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με μεταφύτευση των νέων φυτών που έχουν προκύψει από τη ριζοβόληση των βλαστών που έρπουν στο χώμα (στόλωνες). Κατά την εξαγωγή των νέων φυτών, αυτά φυτεύονται συνήθως πρώτα σε γλάστρα και μετά από ένα μήνα στην τελική τους θέση.  Επιπλέον η βίγκα μπορεί να πολλαπλασιαστεί και με το σπόρο της, καθώς και με παραφυάδες που δημιουργούνται στη βάση του φυτού.

Vinca minor, Βίγκα (αγριολίζα)

Η Vinca minor καθώς και άλλα είδη βίγκας θεωρούνται φαρμακευτικά φυτά, καθώς έχουν επισημανθεί τα θετικά αποτελέσματα τους στην αντιμετώπιση εγκεφαλικών διαταραχών και προβλημάτων που σχετίζονται με τη μνήμη.

2. Catharanthus roseus (βίγκα, δαφνούλα)

Μορφολογικά χαρακτηριστικά

Το ύψος της δαφνούλας κυμαίνεται από 25-50 cm και εξαρτάται από την ποικιλία και το σημείο που έχει φυτευτεί. Τα άνθη της έχουν διάμετρο 2-3 cm και αποτελούνται από πέντε εντυπωσιακά χρωματιστά πέταλα Έχουν δημιουργηθεί πολλές ποικιλίες και υβρίδια με διαφορετικό χρώμα στα άνθη τους, όπως λευκό, ροζ, μοβ και κόκκινο. Υπάρχουν και ποικιλίες που φέρουν στη βάση των πετάλων, διαφορετικό χρώμα από το υπόλοιπο φύλλο. Έχει πολύ πλούσια ανθοφορία, με τα άνθη να «πλημμυρίζουν» το φυτό, ενώ η άνθιση διαρκεί και για μεγάλο χρονικό διάστημα από τα μέσα της άνοιξης μέχρι και τα μέσα του φθινοπώρου.

βίνκα, δαφνούλα, catharanthus roseus

Καλλιεργητικές φροντίδες

Για καλύτερη ανθοφορία, προτιμούνται τα εδάφη που είναι αμμοπηλώδη, πλούσια σε οργανική ουσία. Πριν τη φύτευση τους, καλό είναι το χώμα πρώτα να σκαλιστεί αρκετά για να είναι πιο αφράτο. Η δαφνούλα είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και στην ξηρασία. Είναι όμως πολύ ευαίσθητο στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, ακόμα και στις νοτιότερες περιοχές της Ελλάδας. Για αυτό το λόγο φυτεύεται στους κήπους σαν ετήσιο, σε ηλιόλουστα σημεία. Χρειάζεται συχνά ποτίσματα, ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ η εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος είναι απαραίτητη. Καλό είναι να μην βρέχονται τα φύλλα και κυρίως τα άνθη του φυτού. Για την δημιουργία πολύχρωμων παρτεριών οι δαφνούλες φυτεύονται σε αποστάσεις 20-30 cm, ανάλογα πόσο πυκνά θέλουμε να βρίσκονται τα φυτά στην τελική τους ανάπτυξη.

βίνκα, δαφνούλα, catharanthus roseus

Πολλαπλασιασμός

Η δαφνούλα πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με σπόρο, ο οποίος σπέρνεται σε παλέτες, στα μέσα του φθινοπώρου ή αρχές Μαρτίου. Οι παλέτες πρέπει να τοποθετούνται σε κλειστό προστατευμένο χώρο. Η μεταφύτευση στην τελική τους θέση πραγματοποιείται στις αρχές της άνοιξης και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Εξαιτίας του εύκολου και γρήγορου πολλαπλασιασμού της, η δαφνούλα, όταν φυτευτεί για μια φορά στον κήπο, συνήθως αναβλαστάνει κάθε χρόνο ή νέα φυτά προκύπτουν από σπόρο που έχει πέσει στο έδαφος.

Χρήση στον κήπο (και για τα δύο είδη)

• Η Vinca minor χρησιμοποιείται ευρύτατα σαν φυτό εδαφοκάλυψης, κάτω από δένδρα ή σε σημεία που δεν αναπτύσσεται χλοοτάπητας. Συναντάται συχνά σε μεγάλους κήπους κοντά ή δίπλα σε διαδρόμους ή μπροστά από θαμνώδη φυτά. Επιπλέον, έχει κρεμοκλαδείς βλαστούς και είναι κατάλληλο για κρεμαστά φυτοδοχεία ή χτιστές ζαρντινιέρες κατά μήκος σκαλοπατιών
• Η C. roseus (δαφνούλα) φυτεύεται μόνη της σε μικρά φυτοδοχεία για διακόσμηση στη βεράντα και σε παράθυρα ή σε διάφορα σημεία στον κήπο. Ομαδικά σχηματίζει πολύχρωμα παρτέρια, ακόμα και χαμηλές μπορντούρες. Κατάλληλο για περιφερειακή φύτευση γύρω από δένδρα ή διακοσμητικά αντικείμενα στον κήπο