Μπιγνόνια ή Βιγνόνια ή κάμψις

Η κάμψη ή βιγνόνια ή κάμψις (Campsis sp., Bignoniaceae) είναι φυλλοβόλο αναρριχώμενο καλλωπιστικό φυτό, που αναπτύσσεται στην χώρα μας και απαντά σε πολλούς κήπους και πάρκα.

Η καταγωγή του φυτού είναι από τις περιοχές της ανατολικής Ασίας και της βόρειας Αμερικής. Στο γένος Campsis κατατάσσονται μόνο δύο είδη, τα Campsis radicans και Campsis chinensis. Η οικογένεια Bignoniaceae περιλαμβάνει σχεδόν 700 είδη φυτών, μεταξύ των οποίων την κατάλπη και την γιακαράντα, εντυπωσιακά καλλωπιστικά δένδρα που φυτεύονται με επιτυχία και στην Ελλάδα.

Στις βιγνόνιες εντάσσεται και το είδος Tecoma capensis το οποίο είναι αειθαλές αναρριχώμενο φυτό με όμορφα κόκκινα άνθη. Επιπλέον, πολλές φορές σαν βιγνόνια αναφέρεται και το είδος Pandorea jasminoides – Πανδωρέα, με τα ιδιαίτερα άνθη του που συναντάται σε κήπους και πάρκα της νότιας Ελλάδας και στην Κρήτη.

Μορφολοφικά χαρακτηριστικά της μπιγκνόνιας

Το είδος Campsis radicans μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 15 m. και το είδος Campsis chinensis τα 10-12 m. Επιπλέον και τα δύο είδη έχουν γρήγορη ανάπτυξη. Τα φύλλα τους είναι σύνθετα, επιμήκη και οδοντωτά, με έντονο πράσινο χρώμα. Αναπτύσσουν πολλούς και μακριούς βλαστούς που ξυλωποιούνται γρήγορα.

Οι μπιγκνόνιες – βιγνόνιες αναρριχώνται με την βοήθεια εναέριων ριζιδίων που είναι πάνω στους βλαστούς και γαντζώνονται στις επιφάνειες. Τα άνθη είναι μεγάλα σε μέγεθος, με διάμετρο από 5-8 cm (τα άνθη του Campsis radicans είναι μεγαλύτερα, σε σύγκριση με αυτά του C. chinensis). Είναι χοανοειδή και έχουν χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα.

Η άνθιση στο C. radicans ξεκινάει από τις αρχές καλοκαιριού και ολοκληρώνεται το Σεπτέμβριο, ενώ στο C. chinensis ξεκινάει αργότερα, προς τα τέλη του Ιουνίου και διαρκεί μέχρι τον Σεπτέμβριο. Τα άνθη αναπτύσσονται πολλά μαζί, στις άκρες των βλαστών, σε βοτρυώδεις ταξιανθίες και προσελκύουν πολλές μέλισσες. Το είδος Tecoma capensis είναι αειθαλές, δεν ξεπερνάει σε ύψος τα 3 m και έχει κόκκινα σωληνοειδή άνθη.

Το είδος Pandorea jasminoides (Πανδώρεα), είναι αειθαλές φυτό με ύψος μέχρι και 9 m, με εντυπωσιακά χοανοειδή ροζ-λευκά άνθη και ανθίζει από τα μέσα της άνοιξης έως το τέλος του καλοκαιριού.

Λουλούδια βιγνόνιας ή μπιγκνονίας. Προσελκύουν πολλές μέλισσες και μερμήγκια. Το καλοκαίρι το φυτό γεμίζει από λουλούδια.

Καλλιεργητικές φροντίδες της μπιγκνόνιας

Οι μπιγνόνιες αναπτύσσονται σε όλα τα εδάφη αρκεί να αποστραγγίζουν καλά. Η προσθήκη οργανικής ουσίας ή compost βοηθάει την ανάπτυξη και ανθοφορία των φυτών. Δεν χρειάζονται μεγάλες ποσότητες νερού, θέλουν όμως κανονικά ποτίσματα ιδιαίτερα σε περιόδους πολύ υψηλών θερμοκρασιών.

Προτιμότερο είναι να φυτεύεται σε ηλιαζόμενα ή ημισκιερά σημεία του κήπου. Είναι πολύ ανθεκτικά φυτά τόσο στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, όσο και τις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία του καλοκαιριού. Η λίπανση με κοκκώδες ή υδατοδιαλυτό υγρό λίπασμα μια φορά το μήνα, ενισχύει την άνθοφορία και την πυκνή βλάστηση.

Όταν αναρριχώνται χρειάζονται ενίσχυση με χρήση συρμάτων ή πλέγματος. Το κλάδεμα γίνεται συνήθως το χειμώνα, πριν την έκπτυξη των νέων βλαστών και φύλλων. Για το λόγο όταν δημιουργούνται πολλοί και μεγάλοι ξυλοποιημένοι βλαστοί μια φορά στα 2-3 χρόνια καλό είναι το φυτό να κλαδεύεται αυστηρά, αφήνοντας μόνο ορισμένους κύριους βλαστούς.

Πολλαπλασιασμός της μπιγκνόνιας

Ο πολλαπλασιασμός των φυτών στον κήπο είναι πολύ εύκολος. Συνήθως δίπλα από βιγνόνιες βγαίνουν νέα μικρά φυτά τα οποία μπορούν να μεταφυτευτούν σε άλλες θέσεις. Επιπλέον, μπορεί να πολλαπλασιαστεί εύκολα με μοσχεύματα βλαστών, με τις παραφυάδες που αναπτύσσονται στη βάση των φυτών καθώς και με υπόγειες συνήθως αλλά και εναέριες καταβολάδες. Ακόμη, πολλαπλασιάζεται με σπόρο.

Εχθροί και ασθένειες που προσβάλλουν την μπιγκνόνια

Η πιο συχνή προσβολή των φυτών είναι η ανάπτυξη πληθυσμών αφίδων πάνω σε βλαστούς, φύλλα και άνθη. Οι αφίδες δεν δημιουργούν τόσο σημαντικά προβλήματα στην ανάπτυξη της βιγνόνιας, αλλά περισσότερο λερώνουν τα φυτικά τμήματα με τα μελιτώδη εκκρίματα τους και προσελκύουν πολλά μυρμήγκια. Επιπλέον, τα άνθη μαζεύουν πάρα πολλές μέλισσες το καλοκαίρι, παράγοντας που θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη για την θέσεις που θα φυτευθούν στον κήπο.

Φύτευση της μπιγκνόνιας στον κήπο

Ιδανικό για κάλυψη φυτικών φραχτών, που μπορεί να συνδυαστεί και με άλλα αναρριχώμενα είδη όπως το κίτρινο ή μπλε γιασεμί.
Αναρριχάται πολύ καλά σε καφασωτά ξύλινα πλαίσια, αψίδες και πέργολες.
Μπορεί να φυτευτεί σε σημεία του κήπου που δεν χρειάζεται να φαίνονται όπως τοίχοι αποθηκών.
Κατάλληλο και για φύτευση σε βαθιά φυτοδοχεία ή ζαρντινιέρες και κάλυψη τοίχων στη βεράντα.
Επειδή προσελκύει πολλές μέλισσες δεν πρέπει να τοποθετείται πολύ κοντά σε καθιστικά. Επιπλέον, το φυτό επισκέπτονται πολλά μυρμήγκια για αυτό είναι γνωστή και με το όνομα μυρμηγκιά.

Η οικογένεια Bignoniaceae ονομάστηκε έτσι από τον Γάλλο βοτανολόγο Joseph Pitton de Tournefort (1656-1708) προς τιμή του Γάλλου πολιτικού, συγγραφέα και ιεροκύρηκα Jean-Paul Bignon (1662-1743)

Σύντομες πληροφορίες για την μπιγκνόνια

Ηλιαζόμενα ή ημισκιερά σημεία
Κανονικό πότισμα
Ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες
Ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες
Άνθιση: Άνοιξη – Καλοκαίρι (ανάλογα το είδος)
Ύψος: 3 – 15 m
Διάμετρος: 1 – 5 m
Φυλλοβόλα και αειθαλή αναρριχώμενα φυτά με πλούσια ανθοφορία την άνοιξη και το καλοκαίρι και πυκνή βλάστηση
Αρκετά ανθεκτικά στις υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες και χρειάζεται κανονικά ποτίσματα και λίπανση
Κλαδεύεται αυστηρά κάθε 2-3 χρόνια, το χειμώνα, διότι δημιουργούνται πολλοί ξυλοποιημένοι βλαστοί με λιγότερα φύλλα.
Κάθε χρόνο κλαδεύεται ελαφρά για διατήρηση του σχήματος
Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με μοσχεύματα, με παραφυάδες, με υπόγειες ή εναέριες καταβολάδες και με σπόρο
Προσελκύει πολλές μέλισσες και άλλα έντομα και για αυτό δεν πρέπει να φυτεύεται κοντά σε καθιστικά