Χρυσόφυλλη ελιά

Η χρυσόφυλλη ελιά (Olea chrysophylla Lank.) είναι μικρό δένδρο ή θάμνος συγγενικό της γνωστής σε όλους καλλιεργούμενης ελιάς Olea europaea L.. Κατάγεται από τη Νότια Αφρική μέχρι και τη Σομαλία, την Αραβική χερσόνησο και την Κεντρική Ασία από την Περσία και το Αφγανιστάν μέχρι τα Δυτικά Ιμαλάϊα.

Παρά το γεγονός ότι η χρήση της χρυσόφυλλης ελιάς ως καλλωπιστικό είδος είναι γνωστή εδώ και πολλές δεκαετίες, δεν αναφέρονται μέχρι στιγμής καταγεγραμμένες ποικιλίες. Εδώ και λίγα χρόνια έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα η χρήση της ως καλλωπιστικό φυτό και προοδευτικά επεκτείνεται σε όλο το νότιο και νησιωτικό τμήμα της, με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Αντίθετα στην Κεντρική και τη Βόρεια Ελλάδα, λόγω της σχετικής ευαισθησίας που παρουσιάζει το είδος στο ψύχος, η χρήση της στην κηποτεχνία παραμένει πολύ περιορισμένη.

Μεμονωμένα διαμορφωμένα χαμηλά δένδρα σε κήπους ή πάρκα

Το φύλλωμα της χρυσόφυλλης ελιάς

Η χρυσόφυλλη ελιά είναι δένδρο αειθαλές με πλούσιο και πολύ ελκυστικό πυκνό κρεμοκλαδές φύλλωμα. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή, ακέραια, αντίθετα, χαλκοπράσινου χρώματος που παραμένουν πάνω στα δένδρα για 2 έως 3 χρόνια, όσο δηλαδή και της κοινής ελιάς.

Λόγω της πολύ μεγάλης εξάπλωσης του είδους O. chrysophylla υπάρχουν διάφοροι οικότυποι που μπορούν να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, τόσο στο χρώμα και το μέγεθος των φύλλων, όσο και στις διαστάσεις των δένδρων. Το μέγεθος των φύλλων επίσης, είναι ένα χαρακτηριστικό ευμετάβλητο και εξαρτάται εκτός από την ποικιλία και από :

Τον τρόπο πολλαπλασιασμού. Φυτά που προέρχονται από σπορά (σπορόφυτα) παρουσιάζουν λόγω νεανικότητας έντονη μικροφυλλία και πολύ πυκνή φυλλοταξία.
Τις καλλιεργητικές φροντίδες. Οι αυξημένες αζωτούχες λιπάνσεις και αρδεύσεις ευνοούν την ανάπτυξη μεγαλύτερων φύλλων στα δένδρα.
Τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Δένδρα ελιάς στη σκιά παράγουν φύλλα μεγαλύτερα σε μέγεθος από δένδρα της ίδιας ποικιλίας που είναι εκτεθειμένα στο άμεσο ηλιακό φως.

Μορφολογικά Χαρακτηριστικά της χρυσόφυλλης ελιάς

Γενικά, το τελικό ύψος της χρυσόφυλλης ελιάς κυμαίνεται από 3 έως 5 μέτρα. Το σχετικά μικρό μέγεθος των δένδρων πρέπει να θεωρείται και είναι, σοβαρό πλεονέκτημα για την χρήσης της στην αρχιτεκτονική τοπίου. Ένα ακόμα πλεονέκτημά τους είναι ότι όταν αναπτύσσονται ελεύθερα, χωρίς παρεμβάσεις από την πλευρά του ανθρώπου ή την επίδραση δυσμενών παραγόντων του περιβάλλοντος, αποκτούν κόμη κρεμοκλαδή και σφαιρική.

Έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν άφοβα ως μεμονωμένα δένδρα σε πάρκα ή κήπους, αλλά και λόγω της σφαιρικής τους κόμης είναι ιδανικές, εφόσον κλαδεύονται, για τη δημιουργία μικρών διαμορφωμένων δένδρων.

Ικανότητα καρποφορίας της χρυσόφυλλης ελιάς

Η ικανότητα καρποφορίας της χρυσόφυλλης ελιάς είναι μεγάλη. Οι καρποί όμως που παράγουν είναι μικροί σε μέγεθος (0,4 – 1,0 γραμμάριο), στρογγυλοί και με ελάχιστη ή μηδενική περιεκτικότητα σε λάδι. Η υψηλή καρποφορία της είναι επιθυμητή μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που τα δένδρα φυτεύονται σε μικρά φυτοδοχεία ή διαμορφώνονται σε μικρά δενδρύλλια «τύπου Bonsai».

Αντοχή στην Ξηρασία, τα υφάλμυρα νερά και τους ανέμους

Λόγω της καταγωγής της, από την Ανατολική Αφρική και τη Νότια Ασία η χρυσόφυλλη ελιά είναι δένδρο ανθεκτικό στην ξηρασία και τους ανέμους. Με το βαθύ ριζικό της σύστημα, μπορεί και αξιοποιεί αποτελεσματικά τις μικρής διάρκειας ανοιξιάτικες και καλοκαιρινές βροχοπτώσεις και έτσι επιβιώνει σε μέρη άγονα. Θεωρούνται επίσης, μέτρια ανθεκτικές στο ψύχος.

Επιπλέον, η χρυσόφυλλη ελιά παρουσιάζει σχετική ευαισθησία και στα υδροσταγονίδια της θάλασσας και για το λόγο αυτό η φύτευσή της θα πρέπει να αποφεύγεται δίπλα στην θάλασσα ή σε περιοχές όπου πλήττονται άμεσα από ισχυρούς θαλάσσιους άνεμους.

Η χρυσόφυλλη ελιά έχει φύλλωμα χαλκοπράσινου χρώματος

Αντοχή σε έντομα και ασθένειες

Η χρυσόφυλλη ελιά είναι φυτό ανθεκτικό στους σημαντικότερους εχθρούς και τις ασθένειες τις κοινής καλλιεργούμενης ελιάς όπως, ο Δάκος, το Κυκλοκόνιο, ο Καρκίνωση και άλλες. Αντίθετα δεν είναι γνωστό εάν παρουσιάζει ανθεκτικότητα στη Αδρομύκωση – Βερτιτσιλίωση, μυκητολογική ασθένεια που μπορεί να ξεράνει ολοκληρωτικά τα δένδρα.

Χρήση στην κηποτεχνία της χρυσόφυλλης ελιάς

Με γνώμονα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά, οι χρυσόφυλλες ελιές έχουν πολλές και ποικίλες χρήσεις στην αρχιτεκτονική τοπίου αλλά και την εμπορική ανθοκομία. Πιο συγκεκριμένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως:

Χαμηλές συστάδες δένδρων.
Χαμηλές και πυκνές δενδροστοιχίες.
Μεμονωμένα διαμορφωμένα χαμηλά δένδρα σε κήπους ή πάρκα.
Διακοσμητικά φυτά σε φυτοδοχεία (γλάστρες).
Φυτά τύπου «Bonsai».

Συνοψίζοντας, η χρήση της χρυσόφυλλης ελιάς ως καλλωπιστικό φυτό φαίνεται πως θα αυξάνεται συνεχώς, τόσο ως φυτά κηποτεχνίας όσο και ως ανθοκομικά φυτά γλάστρας, προσφέροντας πάρα πολλές δυνατότητες στους κατασκευαστές – αρχιτέκτονες τοπίου αλλά και τους επιχειρηματίες φυτωριούχους – ανθοπαραγωγούς.

Πηγή: Κήπος 4 εποχές

Ευχαριστούμε τα Φυτώρια Ελιάς ΚΩΣΤΕΛΕΝΟΣ για το κείμενο που μας παραχώρησε.

Οι φωτογραφίες είναι από κατασκευές της εταιρείας VekkosGarden www.vekkosgarden.gr – Τηλ. 210-8032373

Δείτε επίσης: