Το σέσκουλο (Beta vulgaris var. cicla) είναι λαχανικό που ανήκει στην οικογένεια των Χηνοποδιίδων (Chenopodiaceae). Αλλιώς ονομάζεται σέσκλο, ενώ στην Κύπρο αναφέρεται και ως λάχανο. Η καλλιέργεια του σέσκουλου ήταν γνωστή στην αρχαία Ελλάδα και ο Θεόφραστος το αναφέρει ως «λευκόν τεύτλιον». Είναι ποώδες μονοετές ή διετές λαχανικό, καλλιεργείται κυρίως για τα φύλλα και τους μίσχους του που καταναλώνονται φρέσκα σε σαλάτες, όπως το σπανάκι, ή μαγειρεμένα. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας τα φύλλα χρησιμοποιούνται για ντολμάδες.
Τα φύλλα στο σέσκουλο είναι μεγάλα και γυαλιστερά, με σκούρο έως ανοιχτό πράσινο ή και κοκκινοπράσινο χρώμα, ανάλογα με την ποικιλία. Έχουν πλάτος μεγαλύτερο από 15 cm και το μήκος τους μπορεί να ξεπεράσει τα 45 cm. Οι μίσχοι είναι παχιοί, με λευκό, κίτρινο και κόκκινο χρώμα, ανάλογα με την ποικιλία. Αν και είναι συγγενές φυτό με το παντζάρι (Beta vulgaris var. esculenta ή vulgaris) δε σχηματίζει γογγυλόριζα.
Το σέσκουλο καλλιεργείται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών με προτίμηση τα ελαφρά ουδέτερα προς αλκαλικά, βαθιά, γόνιμα εδάφη με καλή αποστράγγιση. Αναπτύσσεται καλά σε ηλιόλουστες θέσεις, δεν αντέχει τη ζέστη, είναι όμως περισσότερο ανθεκτικό στο σχηματισμό ανθικού στελέχους στις υψηλές θερμοκρασίες σε σχέση με το σπανάκι. Αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, ενώ ιδανική θερμοκρασία καλλιέργειας θεωρούνται οι 16-18οC.
Ο πολλαπλασιασμός στο σέσκουλο γίνεται αποκλειστικά με σπόρο, που όπως και στο παντζάρι, είναι συγκάρπιο. Η σπορά μπορεί να ξεκινήσει τον Μάρτιο-Απρίλιο και να κλιμακωθεί μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού. Μπορούν να γίνουν διαδοχικές σπορές, ανά 15 ημέρες, ώστε να παραταθεί η συγκομιδή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι σπόροι σπέρνονται απευθείας στο έδαφος (σε βάθος 2 cm περίπου) σε σειρές που απέχουν μεταξύ τους 40 cm περίπου και σε αποστάσεις 30 cm περίπου μεταξύ των φυτών, ανάλογα με την ποικιλία. Επειδή σε κάθε θέση θα τοποθετηθούν 3-4 σπόροι, θα χρειαστεί να αραιωθούν τα νεαρά φυτάρια μόλις αποκτήσουν 4-5 πραγματικά φύλλα ώστε να μην αλληλοσκιάζονται όταν αναπτυχθούν. Στη συνέχεια οι σπόροι σκεπάζονται με χώμα και ακολουθεί πότισμα. Εναλλακτικά, η σπορά μπορεί να πραγματοποιηθεί το Μάρτιο στο σπορείο σε γλαστράκια ή σε παλέτες με ατομικές θέσεις και η μεταφύτευση των φυταρίων να γίνει όταν έχουν αποκτήσει 3-4 κανονικά φύλλα.
Γενικά, η καλλιέργεια στο σέσκουλο είναι αρκετά εύκολη και δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις. Η προσθήκη οργανικής ουσίας (καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ) κατά την προετοιμασία του εδάφους και πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας θα δώσει στα φυτά τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή τους. Η συχνότητα των ποτισμάτων όπως και στα υπόλοιπα λαχανικά εξαρτάται κυρίως από τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Τους πιο ζεστούς μήνες τα ποτίσματα είναι συχνότερα, ενώ το χειμώνα εξαρτώνται από τη συχνότητα και το ύψος των βροχοπτώσεων. Σε γενικές γραμμές, το έδαφος θα πρέπει να είναι πάντοτε υγρό (όχι όμως υπερβολικά) και να στραγγίζει καλά. Για τον έλεγχο των ζιζανίων κυρίως όταν τα φυτά είναι ακόμη μικρά, πραγματοποιούνται σκαλίσματα για να διατηρείται το έδαφος καθαρό. Προσβάλλεται κυρίως από αφίδες και σαλιγκάρια, ενώ στα φύλλα του μπορεί να εμφανιστούν κηλίδες που προκαλούνται από μύκητες (έχει παρόμοιους εχθρούς και ασθένειες με το παντζάρι) . Όπως και σε κάθε καλλιέργεια, έτσι και στο σέσκουλο ο καλός αερισμός, η σωστή άρδευση και η απομάκρυνση των ζιζανίων θα περιορίσουν στο ελάχιστο τους εχθρούς και τις ασθένειες.
Η συγκομιδή στο σέσκουλο ξεκινά 60 περίπου ημέρες μετά τη σπορά, ανάλογα με την ποικιλία και γίνεται με μαχαίρι, κόβοντας πρώτα τα εξωτερικά φύλλα. Ακόμη μπορούν να συγκομιστούν ολόκληρα τα φυτά, κόβοντας τα φύλλα 2,5 cm πάνω από το έδαφος. Από τη βάση του φυτού θα αναπτυχθούν νέα φύλλα που με τη σειρά τους μπορούν να συγκομιστούν όταν φτάσουν το επιθυμητό μέγεθος, ανάλογα με την προτίμηση του καταναλωτή. Τα σέσκουλα χάνουν γρήγορα τη φρεσκάδα τους, γι’ αυτό θα πρέπει να καταναλώνονται αμέσως μετά τη συγκομιδή ή εναλλακτικά μπορούν να ζεματιστούν και να καταψυχθούν, όπως το σπανάκι.
Καλλιεργήστε σέσκουλο σε γλάστρα
Το σέσκουλο μπορεί να καλλιεργηθεί σε φυτοδοχεία αρκεί να έχουν το κατάλληλο βάθος. Για την καλλιέργεια του σέσκουλου σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες μπορούν να φυτευθούν απευθείας σπόροι ή να μεταφυτευτούν νεαρά φυτά που αναπτύχθηκαν στο σπορείο. Το φυτοδοχείο θα πρέπει να έχει βάθος τουλάχιστον 25 cm και τρύπες αποστράγγισης για το περιττό νερό. Στον πυθμένα του δοχείου τοποθετείται χαλίκι για την καλύτερη αποστράγγιση του νερού και στη συνέχεια προστίθεται εδαφικό μείγμα κατάλληλο για την καλλιέργεια λαχανικών, αφού πρώτα αναμειχθεί με κομπόστ ή καλά χωνεμένη κοπριά. Τέλος, ακολουθεί η σπορά των σπόρων ή η μεταφύτευση των νεαρών φυτών. Αν χρησιμοποιηθούν σπόροι για την καλλιέργεια του σέσκουλου, καλό είναι να αραιωθούν τα φυτά για να έχουν αρκετό χώρο να αναπτυχθούν.
Θεραπευτικές ιδιότητες του σέσκουλου: Η χρήση του σέσκουλου στην πρακτική βοτανοθεραπεία είναι γνωστή εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Το αφέψημα που παράγεται από τους σπόρους, οι βρασμένοι σπόροι ή ο χυμός από τα υπόλοιπα μέρη του φυτού θεωρείται ότι προλαμβάνει πολλές μορφές καρκίνου και δρα θετικά στην αναιμία, στον πονοκέφαλο, στην τριχόπτωση ακόμα και στον πονόδοντο.
- Εκτός από τη σημαντική τους διατροφική αξία τα φυτά του σέσκουλου και κυρίως οι ποικιλίες με τους κόκκινους μίσχους δίνουν χρώμα στον λαχανόκηπο.
- Τα φύλλα του σέσκουλου και του παντζαριού παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες, σε αντίθεση με το ριζικό τους σύστημα, που στο σέσκουλο δεν καταναλώνεται.
- Τα φύλλα του σέσκουλου έχουν υψηλή διατροφική αξία. Είναι πλούσια σε βιταμίνες, μεταλλικά άλατα και φυτικές ίνες.
- Μετά την κοπή τα φύλλα μαραίνονται αρκετά γρήγορα και η μεταφορά τους πρέπει να είναι σύντομη, γι αυτό δεν καλλιεργούνται σε μεγάλη εμπορική κλίμακα.
Leave A Comment