Το μαρούλι είναι ένα από τα βασικότερα λαχανικά της κουζίνας μας και φυτεύεται πολύ εύκολα στο λαχανόκηπο σε παρτέρια στον κήπο ακόμα και σε γλάστρες οι μικρές ζαρντινιέρες στη βεράντα.

Βοτανική ταξινόμηση: Lactuca sativa L. Asteraceae

Καταγωγή: το μαρούλι κατάγεται από τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου της Μικράς Ασίας και του Καυκάσου, ενώ είναι ήδη γνωστό σαν τροφή στην Αρχαία Ελλάδα, στην αρχαία Αίγυπτο και στην Περσία.

Στα αρχαία χρόνια φαίνεται ότι το μαρούλι χρησιμοποιούνταν και για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες ως παυσίπονο και ηρεμιστικό

Εμπορεύσιμο τμήμα καλλιέργειας: το μαρούλι καλλιεργείται για τα φύλλα του που χρησιμοποιούνται ως σαλάτα στη μαγειρική.

Στοιχεία παραγωγής: Η Κίνα, οι Ηνωμένες πολιτείες Αμερικής και η Ινδία είναι οι κυριότερες χώρες παραγωγής μαρουλιού στον κόσμο.

Χρονικό εύρος καλλιέργειας: η καλλιέργεια του μαρουλιού διαρκεί από 30 έως 60 ημέρες ανάλογα με τη θερμοκρασία την εποχή και την ποικιλία. Έχει μεγάλο εύρος καλλιέργειας και φυτεύεται από το φθινόπωρο μέχρι και την άνοιξη ενώ σε γλάστρες μπορεί να φυτευτεί όλο το χρόνο, αρκεί να τοποθετούνται σε προστατευμένο σημείο στο λαχανόκηπο ή ακόμα και στη βεράντα.

Διαβάστε επίσης: Σάκοι φύτευσης για λαχανικά

Βοτανικά χαρακτηριστικά για το μαρούλι

Είναι ετήσιο ποώδες φυτό και θεωρείται ψυχρής εποχής.

Ύψος – Ανάπτυξη φυτού: ανάλογα με την ποικιλία το ύψος του φυτού μπορεί να φτάσει από 15 έως και 40 εκατοστά.

Φύλλα: τα φύλλα σχηματίζονται σε ροζέτα. Είναι μεγάλα σε μέγεθος και τρυφερά, με πυκνή ανάπτυξη πάνω στο φυτό.

Άνθη: τα άνθη έχουν κίτρινο χρώμα και είναι μικρά σε μέγεθος να βγαίνουν ενώ αναπτύσσονται πολλά μαζί σε ανθικος στέλεχος. Η άνθηση είναι τέλειος είναι επιθυμητό χαρακτηριστικό στην καλλιέργεια του μαρουλιού.

Ρίζες: το ριζικό του σύστημα είναι σχετικά μικρό και αναπτύσσεται σε χαμηλό βάθος ενώ δημιουργούνται αρκετές δευτερεύουσες επιφανειακές ρίζες

Ρυθμός ανάπτυξης: αρκετά γρήγορος ρυθμός ανάπτυξης.

Παράγοντες που επηρεάζουν την καλλιέργεια μαρουλιού

Φως: θεωρείται φυτό μακράς ημέρας και καλό είναι να τοποθετείται σε ηλιόλουστα σημεία στο λαχανόκηπο.

Θερμοκρασία: αναπτύσσεται καλά σε θερμοκρασίες μεταξύ 15 και 24 βαθμών κελσίου. Κατά την καλλιέργεια του μαρουλιού θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 24 βαθμούς κελσίου μειώνουν την ανάπτυξη του φυτού και ευνοούν την άνθηση ενώ αναπτύσσεται καλά σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Έδαφος-Χώμα: το μαρούλι αναπτύσσεται σε αφράτο γόνιμο έδαφος πλούσιο σε οργανική ουσία και με καλή αποστράγγιση. Το ιδανικό pH του εδάφους είναι 6 έως 7. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στα όξινα εδάφη.

Υγρασία: η ατμοσφαιρική υγρασία θα πρέπει να βρίσκεται σε ένα επίπεδο 70 με 80%. Υψηλή υγρασία αυξάνει την πιθανότητα προσβολών από μύκητες ενώ χαμηλή σχετική υγρασία έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση του περιφερειακού καψίματος των φύλλων του μαρουλιού.

Υψηλή εδαφική υγρασία έχει ως συνέπεια την ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών στις ρίζες και τη βάση του φυτού.

Καλλιεργητικές εργασίες και περιποιήσεις

Σπορά: Οι σπόροι φυτρώνουν σε θερμοκρασίες 15 με 20 βαθμούς κελσίου και τοποθετούνται σε ηλιόλουστα σημεία καθώς η παρουσία φωτός επηρεάζει θετικά το φύτρωμα. Οι σπόροι χρειάζονται 5 με 8 μέρες για να ξεκινήσουν να φυτρώνουν. Συνήθως γίνεται σπορά σε σπορείο και όταν τα νέα φυτά φτάσουν σε ένα ύψος περίπου 5 εκατοστά τοποθετούνται στην τελική τους θέση στο λαχανόκηπο.

Προετοιμασία εδάφους: είναι σημαντικό το έδαφος πριν τη μεταφύτευση των μικρών μαρουλιών να έχει σκαφτεί και φρεζαριστεί, να έχουν αφαιρεθεί τυχόν ζιζάνια ενώ καλό είναι να γίνει και προσθήκη οργανικής ουσίας (κομπόστ).

Πότισμα: το πότισμα πρέπει να είναι κανονικό ανά τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα και την εποχή που έχει φυτευτεί. Η καλύτερη λύση όσον αφορά και την προσβολή από ασθένειες είναι η χρήση αυτόματου ποτίσματος με σταγόνα.

Λίπασμα: Η προσθήκη οργανικού λιπάσματος για κηπευτικά βοηθάει πολύ στην ανάπτυξη του μαρουλιού καθώς και ύπαρξη οργανικής ουσίας στο έδαφος.

Ποικιλίες μαρουλιού

Υπάρχουν τέσσερις βασικοί εμπορικοί τύποι ποικιλιών στο μαρούλι και είναι τα εξής:

  • Ρωμάνα ή Κως (Romaine ή Cos)
  • Λείο κεφαλωτό – τύπος «γαλλική σαλάτα» (Butterhead)
  • Κατσαρό κεφαλωτό (Iceberg ή Curly, Crisphead)
  • Μαρούλι με χαλαρό ανοιχτό φύλλωμα – τύπος «σαλάτα» (Looseleaf)

 

Διαβάστε αναλυτικά για τις ποικιλίες μαρουλιού:  https://www.gardenguide.gr/marouli-kalliergeia/

Εχθροί και ασθένειες που προσβάλλουν το μαρούλι

Είναι αρκετά τα έντομα και άλλοι ζωικοί εχθροί όπως τα σαλιγκάρια που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην καλλιέργεια του μαρουλιού. Συνήθως προσβάλλεται από αφίδες και αλευρώδεις εγώ λιγότερο από θρίπες.

Επιπλέον μυκητολογικές ασθένειες όπως ο περονόσπορος, ο βοτρύτης, το ωίδιο και η σκληρωτινίαση μπορεί να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα στην καλλιέργεια του μαρουλιού.

Μη παρασιτικές ασθένειες είναι:

  • Το φυσιολογικό κάψιμο των φύλλων (tipburn) – ξήρανση της περιφέρεια ή και ολόκληρου νεαρού φύλλου.
  • Το κάψιμο των νεύρων στα φύλλα ή υάλωση – εμφάνιση υδαρών περιοχών στα φύλλα εξαιτίας υψηλής σχετικής υγρασίας και χαμηλού φωτισμού.
  • το περιθωριακό κάψιμο των φύλλων – ξήρανση περιφερειακά των μεγάλων φύλλων εξαιτίας απότομης μείωσης της σχετικής υγρασίας η αύξησης της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με χαμηλή σχετική υγρασία και ξηρασία εδάφους.

μαρούλι

Συγκομιδή – συντήρηση

Το μαρούλι είναι έτοιμο για συγκομιδή όταν έχει αποκτήσει ένα επιθυμητό μέγεθος ανάλογα και την ποικιλία του. Τότε μπορεί να κοπεί ολόκληρο και να συντηρηθεί μέσα στο ψυγείο. Συχνά όμως όταν καλλιεργούμε στο λαχανόκηπο ή σε γλάστρες μπορούμε ανά πάσα στιγμή να κόβουμε όσα φύλλα χρειαζόμαστε για τη σαλάτα μας.

Καλλιέργεια μαρουλιού εκτός εδάφους σε υδροπονική καλλιέργεια

Το μαρούλι είναι από τα πιο εύκολα λαχανικά που μπορούν να καλλιεργηθούν σε υδροπονικό σύστημα στο θερμοκήπιο.

Η επίδραση νιτρικών στην ανθρώπινη υγεία και η σχέση τους με τα φυλλώδη λαχανικά.

Υπερβολική λίπανση αζώτου προκαλεί συσσώρευση νιτρικών σε όλα τα φυλλώδη λαχανικά όπως είναι και το μαρούλι. Τα νιτρικά μετατρέπονται σε νιτρώδη και νιτροζαμίνες που που έχει φανεί ότι έχουν καρκινογόνο δράση.

Η αύξηση της έντασης του φωτισμού μειώνει τα νιτρικά καθώς και η θερμοκρασία κατά την περίοδο ανάπτυξης των φυτών έχει παρόμοια δράση. Επίσης σε μικρότερο βαθμό και συσσώρευση νιτρικών μπορεί να επηρεάσει η ίδια η ποικιλία καθώς υπάρχουν ποικιλίες που συσσωρεύουν περισσότερα νιτρικά καθώς και η εφαρμογή φυτορυθμιστικών ουσιών.

Στη χώρα μας η πλούσια ηλιοφάνεια και και ικανοποιητικές θερμοκρασίες φαίνεται να συντελούν θετικά στις συγκεντρώσεις νιτρικών στα φυλλώδη λαχανικά με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σημαντικό πρόβλημα.

Καλλιέργεια μαρουλιού ως μικρό λαχανικό η baby plant

Το μαρούλι μπορεί να φυτευτεί σε γλαστράκια ή σε μικρές ζαρντινιέρες και ως μικρόλαχανικό ή baby plant. Σε αυτή την περίπτωση σπέρνουμε σε μεγαλύτερη πυκνότητα καθώς στα φυτά καταναλώνονται πριν φτάσουν σε μεγάλο μέγεθος.

 

Διαβάστε επίσης: