Μυρτιά, μυρσίνη ή σμυρτιά

Μυρτιά

Η μυρτιά (Myrtus communis, Myrtaceae) ή μυρσίνη ή σμυρτιά είναι αειθαλής θάμνος της ελληνικής φύσης με μεγάλη καλλωπιστική αξία εξαιτίας της κομψής εμφάνισης του φυλλώματος, της πλούσιας ανθοφορίας προς το τέλος του καλοκαιριού αλλά και του ελκυστικού αρώματος που αναδύει. Η μυρτιά ανήκει στο γένος Myrtus, στο οποίο κατατάσσονται περίπου 75 είδη, με πιο γνωστό είδος το Myrtus communis. Πολλοί θάμνοι  έχουν κατά καιρούς συμπεριληφθεί στο γένος Myrtus, αρκετοί από τους οποίους είναι πια γνωστό ότι ανήκουν σε άλλα γένη. Η μυρτιά κατάγεται από τις περιοχές της νότιας Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής και της δυτικής Ασίας. Είναι γνωστό φυτό από τα αρχαία χρόνια και έχει αναφερθεί από τον Διοσκουρίδη. Είναι το ιερό φυτό της Αφροδίτης και της Δήμητρας, ενώ για τους μεσογειακούς λαούς συμβολίζει την αγάπη και την αθανασία. Εκτός από την καλλωπιστική του αξία, η μυρτιά χρησιμοποιείται στην βιομηχανία φαρμάκων καθώς από το φυτό εξάγεται αιθέριο έλαιο (μυρτέλαιο).

Μορφολογικά χαρακτηριστικά

Ο θάμνος φτάνει σε ύψος τα 1,5-2,5 m και σπάνια μπορεί να φτάσει έως τα 5 m. Από τη βάση του φυτού εκπτύσσονται τα κλαδιά που αρχικά έχουν όρθια ανάπτυξη αλλά όσο το φυτό μεγαλώνει διακλαδίζονται προς τα πλάγια. Τελικά, η μυρτιά αποκτά σχεδόν στρογγυλό σχήμα και ζωηρή βλάστηση. Τα φύλλα είναι μικρά, γυαλιστερά και αρωματικά. Αναπτύσσονται στους βλαστούς το ένα απέναντι από το άλλο και έχουν βαθύ πράσινο χρώμα. Τα άνθη είναι λευκά, μικρά, με μακρύ μίσχο και αρωματικά. Έχουν πέντε πέταλα και οι στήμονες που προεξέχουν τα κάνουν ακόμα πιο διακοσμητικά. Η μυρτιά ανθίζει όλο το καλοκαίρι από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Οι καρποί είναι ράγες με αρχικά άσπρο και στη συνέχεια μαυροκόκκινο  χρώμα και παραμένουν στα κλαδιά το φθινόπωρο και το χειμώνα. Υπάρχουν αρκετές ποικιλίες μυρτιάς και οι πιο γνωστές είναι η πυκνόφυλλη μυρτιά (M. communis var. compacta), η νάνα (M. communis var. minima) και η ποικιλόφυλλη (M. communis var. variegata).

Καλλιεργητικές φροντίδες

Η μυρτιά δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος και αναπτύσσεται καλά στα περισσότερα εδάφη με την προϋπόθεση της καλής άρδευσης. Είναι φυτό που αγαπάει το νερό και στην ελληνική φύση τη συναντάμε δίπλα σε ποτάμια και λίμνες. Η μεταφύτευση του θάμνου από τη γλάστρα του φυτωρίου στην τελική του θέση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου αρκεί να διατηρηθεί η μπάλα χώματος. Κατά τη μεταφύτευση χρειάζεται προσοχή ώστε να μην σπάσει η μπάλα χώματος και τραυματιστούν οι ρίζες. Η μυρτιά προτιμά τα ηλιόλουστα ή ημισκιερά σημεία του κήπου ή του μπαλκονιού. Είναι ανθεκτικό φυτό στις υψηλές θερμοκρασίες αλλά ζημιώνεται όταν η θερμοκρασία πέσει κάτω από -5^οC.  Αντέχει στην παραθαλάσσια φύτευση και σε περιοχές με μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανση. Χρειάζεται τακτικό πότισμα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Στο τέλος του χειμώνα η μυρτιά κλαδεύεται για να διατηρήσει το σχήμα της.

Πολλαπλασιασμός

Την άνοιξη μπορεί να γίνει πολλαπλασιασμός με σπόρο. Η μυρτιά πολλαπλασιάζεται και με μοσχεύματα σκληρού ξύλου. Τα μοσχεύματα κόβονται το φθινόπωρο, την άνοιξη ή το καλοκαίρι και εμβαπτίζονται σε ορμόνη ριζοβολίας. Στη συνέχεια είτε πρέπει να τοποθετηθούν σε σύστημα υδρονέφωσης, είτε να καλυφτούν με διάφανο πλαστικό και να ποτίζονται συχνά ώστε να έχουν την απαραίτητη υγρασία.

Εχθροί και ασθένειες

Η μυρτιά είναι φυτό ιδιαίτερα ανθεκτικό στις προσβολές από έντομα, με μικρούς πληθυσμούς που συνήθως δημιουργούν ελάχιστες ζημιές και δεν χρειάζονται αντιμετώπιση Επιπλέον, είναι ανθεκτικό και σε προσβολές μυκήτων ή βακτηρίων. Πιο συχνά, παρατηρείται προσβολή του βακτηρίου Pseudomonas savastanoi προκαλώντας τον σχηματισμό μικρών χαρακτηριστικών εξογκωµάτων (καρκινώµατα ή φυµάτια) στον κορµό και τα κλαδιά. Αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης δεν υπάρχει για το λόγο αυτό θα πρέπει να προληπτικά μέτρα, όπως η αποφυγή κλαδέματος με βροχερό καιρό και η επιλογή υγιών φυτών από το φυτώριο.

Χρήση στον κήπο

• Ιδανικός θάμνος για δημιουργία μπορντούρας, ενώ μπορεί να φυτευτεί κοντά σε λίμνες και πισίνες
• Φυτεύεται σε συστάδες μαζί και με άλλους καλλωπιστικούς θάμνους
• Φυτεύεται κοντά σε καθιστικά για να δίνει στο χώρο το άρωμά του
• Κατάλληλο για κήπους σε αστικές και περιαστικές περιοχές αφού αντέχει στην ατμοσφαιρική ρύπανση
• Συχνά φυτεύεται σε πήλινες γλάστρες στο μπαλκόνι και τη βεράντα

Η μυρτιά είναι θάμνος κατάλληλος για τη δημιουργία σχημάτων με φυτά (topiaring), τεχνική που χρησιμοποιούσαν σε όλους του ρωμαϊκούς κήπους. Έτσι η μυρτιά ήταν από τα βασικά φυτά στους ρωμαϊκούς κήπους.   

Εν συντομία …για τη Μυρτιά.

• Μεσογειακός θάμνος  με αρωματικά ντελικάτα φύλλα και πλούσια ανθοφορία, που διαρκεί σχεδόν όλο το καλοκαίρι
• Αναπτύσσεται σε όλα τα εδάφη, με βασική προϋπόθεση το καλό πότισμα
• Φυτεύεται σε περιοχές με ατμοσφαιρική ρύπανση καθώς και σε παραθαλάσσιους κήπους
• Κατά τη μεταφύτευση δεν πρέπει να σπάσει η μπάλα χώματος ώστε να μην τραυματιστεί το ριζικό σύστημα
• Κλαδεύεται στο τέλος του χειμώνα και μπορεί εύκολα να  διαμορφωθεί σε διάφορα σχήματα (πυραμίδα, μπάλα, διάφορα σχέδια)
• Πολλαπλασιάζεται με σπόρο την άνοιξη ή με μοσχεύματα
• Δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικά προβλήματα από προσβολές εντόμων και μυκήτων