Αγαύη, αθάνατος. Παχύφυτα διαχρονικά και εντυπωσιακά.

Αγαύη ή αθάνατος – ανθεκτικό παχύφυτο για τον κήπο

Με το όνομα αγαύη εννοούμε μια ομάδα παχύφυτων (succulents) που ανήκουν στο γένος Agave και τα περισσότερα από αυτά είναι ιθαγενή φυτά της Κεντρικής Αμερικής (Μεξικό) και των νοτίων περιοχών των ΗΠΑ.

Ιδιαίτερα ανθεκτικά φυτά με σημαντική παρουσία στην Ελλάδα και με αξιόλογη χρήση τους στην κηποτεχνίας τόσο στο σχηματισμό βραχόκηπων (σε συνδυασμό τους και με άλλα καλλωπιστικά παχύφυτα και κάκτους) όσο και μεμονωμένα σε πήλινες γλάστρες ή σε εμφανή σημεία του κήπου.

Κάκτοι σπόροι σε διάφορα είδη | E-gardenshop.gr

Οι αγαύες είναι παχύφυτα, ξηροφυτικά είδη που ζουν κάτω από συνθήκες έντονης ξηρασίας με ελάχιστο ή και καθόλου νερό. Ταξινομικά ανήκουν στην μεγάλη οικογένεια Asparagaceae και στην υποοικογένεια Agavoideae (συγχώνευση των οικογενειών Agavaceae και Hesperocallidaceae (που ανήκουν οι αγαύες “agaves” και τα γιούκα “yuccas”).

Κοινά ονόματα: Άλλες ονομασίες για τις αγαύες είναι αθάνατοι, century plants, maguey (στο Μεξικό), Αμερικανική αλόη (αν και δεν έχει σχέση με τις αλόες)

Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες (πχ. ποικιλίες του Agave americana) με διαφορετικό μέγεθος και ανάπτυξη ή διαφορετικό χρωματισμό φύλλων, που δίνει τη δυνατότητα της επιλογής του κατάλληλου είδους στην κατάλληλη θέση.

Ετυμολογία ονόματος: Στα αρχαία η λέξη “αγαυός” σημαίνει ένδοξος, ευγενείς, λαμπρός.

Μυθολογία: Στη μυθολογία μας το όνομα του φυτού προέρχεται από την Αγαύη αδελφή της μητέρας του θεού Διονύσου.

Μορφολογικά χαρακτηριστικά της αγαύης

Τα φύλλα της αγαύης αναπτύσσονται σε ροζέτες (Στη βοτανική η ανάπτυξη σε ροζέτα είναι μια από τους τρόπους διάταξης των φύλλων πάνω στον κορμό ή βλαστό του φυτού. Όταν τα φύλλα ενός φυτικού είδους αναπτύσσονται σε ροζέτα τότε παρατηρούμε μια κυκλική διάταξη των φύλλων, με όλα τα φύλλα στο ίδιο ύψος.)

Η ανθοφορία της αγαύης γίνεται συνήθως μια φορά αφου στα περισσότερα είδη οι ανθισμένες αγαύες ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής του και ο χώρος τους καταλαμβάνεται από νέα φυτά, παραφυάδες δηλαδή που έχουν ήδη μεγαλώσει. Τα άνθη αναπτύσσονται σε μακριά ανθικά στελέχη που μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 9 μέτρα σε ύψος σε ορισμένα είδη αγαύης. Στα πιο μικρόσωμα είδη το μήκος του ανθικού στελέχους είναι χαμηλότερο

Το ριζικό σύστημα της αγαύης δεν είναι βαθύ, είναι όμως με τέτοιο τρόπο δημιουργημένο και κατανεμημένο στον εδαφικό χώρο ώστε να συγκρατεί την οποιαδήποτε υγρασία του εδάφους προς όφελος του φυτού.

Agave americana

Κλιματολογικές απαιτήσεις για την καλλιέργεια της αγαύης

Αναπτύσσεται πολύ εύκολα στην χώρα μας. Οι υψηλές θερμοκρασίες δεν επηρεάζουν την ανάπτυξη του φυτού. Επιπλέον, είναι ανθεκτικό και στις χαμηλές θερμοκρασίες. Θερμοκρασίες κάτω από -15^οC μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα στα φύλλα της αγαύης.

Η αγαύη φυτεύεται και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις προτιμάται για φύτευση σε παραθαλάσσιους κήπους. Υπάρχουν πάρα πολλά είδη αγαύης που θα ταιριάξουν σίγουρα σε ένα παραθαλάσσιο κήπο.

Τι χώμα χρειάζεται η αγαύη

Αναπτύσσεται καλά σε αρκετά είδη εδαφών ακόμα και σε πολύ φτωχά. Σίγουρα για καλύτερη ανάπτυξη στον κήπο χρησιμοποιούμε εξειδικευμένο μείγμα χώματος για παχύφυτα. Κατάλληλα είναι τα ασβεστούχα εδάφη, φτωχά σε θρεπτικά στοιχεία και καλά αποστραγγιζόμενα.

Λίπανση και πότισμα για την αγαύη

Η λίπανση της αγαύης δεν είναι απαιτητική. Υπάρχουν εξειδικευμένα λιπάσματα για παχύφυτα ώστε να καλύψουν τις ανάγκες του φυτού σε θρεπτικά στοιχεία.

Πως πολλαπλασιάζεται η αγαύη

Στην πράξη η αγαύη πολλαπλασιάζεται κυρίως από τις παραφυάδες που αναπτύσσει. Κάθε παραφυάδα μπορεί να αφαιρεθεί προσεκτικά και να φυτευτεί σε νέο σημείο δίνοντας ένα νέο φυτό. Μπορεί επίσης να πολλαπλασιαστεί και με το σπόρο της αυτό όμως συμβαίνει μόνο φύση και όχι πρακτικά στην κηπουρική καθώς τα άνθη εμφανίζονται μετά από πολλά χρόνια και είναι δύσκολο και χρονοβόρο να βλαστήσουν.

Έντομα και ασθένειες που προσβάλλουν την αγαύη

Η αγαύη προσβάλλεται από το σκαθάρι Scyphophorus acupunctatus που προσβάλλει και τη γιούκα. Η προσβολή από το S. acupunctatus μπορεί να προκαλέσει και πλήρη καταστροφή του φυτού, κυρίως λόγω της τροφικής δράσης των προνυμφών του εντόμου που δημιουργούν στοές προς το εσωτερικό της στεφάνης του φυτού (καρδιά). Η προσβολή από τα ακμαία περιορίζεται στα νεαρά φύλλα. (KONTODIMAS 2010)

Επιπλέον, ο αθάνατος προσβάλλεται και από το Rhynchophorus ferrugineus (σκαθάρι των φοινικοειδών). Πιθανότατα προσβάλλονται και άλλα είδη αγαύης.

Οι αγαύες προσβάλλονται λιγότερο αλλά όχι σπάνια, από αφίδες και κοκκοειδή κυρίως με τις αποικίες τους να αναπτύσσονται στη βάση των φύλλων, χωρίς όμως τις περισσότερες των περιπτώσεων να δημιουργούν κάποιο σημαντικό πρόβλημα στα φυτά. Η προσβολή από σαλιγκάρια είναι και αυτή συχνή καθώς παρατηρούνται φαγώματα σε διάφορα τμήματα των φύλλων της αγαύης.

Φύτευση αγαύης στον κήπο

Οι αγαύες έχουν μυτερά φύλλα στην άκρη τους, για αυτό το λόγο πρέπει να φυτεύονται σε σημεία όπου ελέγχεται η πρόσβαση προς αυτά ή δεν είναι εύκολο να τραυματιστεί κάποιος από τα μυτερά φύλλα τους. Μάλιστα οι άκρες των φύλλων περιέχουν τοξικές ουσίες που στη φύση τα φυτά αυτά έχουν αναπτύξει αυτό το χαρακτηριστικό ώς αμυντικό μηχανισμό απέναντι σε μεγάλα ζώα που θα μπορούσαν να καταναλώσουν τις αγαύες.

Φύτευση στη γλάστρα: Η αγαύη και κυρίως τα μικρόσωμα είδη του γένους μπορούν να αναπτυχθούν πολύ καλά στη γλάστρα, ιδιαίτερα σε χαμηλές και πλατιές γλάστρες ώστε να έχει δυνατότητα ανάπτυξης, όσον αφορά στη διάμετρο της. Χρησιμοποιούμε μείγμα χώματος κατάλληλο για παχύφυτα ώστε να πετύχουμε τη σωστή εδαφική υγρασία και την αναλογία των συστατικών του μίγματος. Για τη λίπανση της αγαύης υπάρχει εξειδικευμένο λίπασμα για κάκτους και παχύφυτα όπου πρέπει να χρησιμοποιείται στη συνιστώμενη δόση του.

Τα πιο κοσμοπολίτικα είδη είναι:

Agave americana, Agavaceae – Αθάνατος, Αγαύη

Η Agave americana (αθάνατος) είναι από τα πιο γνωστά είδη. Η διάρκεια της ζωής του είναι από 10-30 χρόνια. Το φυτό πεθαίνει μετά την ανθοφορία του, όμως έχουν ήδη αναπτυχθεί παραφυάδες που αναπτύσσονται με τη σειρά τους. Ο αθάνατος έχει όμορφα μεγάλα φύλλα πράσινου-μπλε χρώματος και γενικά επιβλητική εμφάνιση. Η διάμετρος του φυτού φτάνει τα 2-3 μέτρα. Είναι πραγματικά πολύ εντυπωσιακό φυτό και φυτεύεται σε εμφανή σημεία σε κήπους και πάρκα δίνοντας άλλη αξία στο γενικότερο σύνολο. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες με διαφοροποίηση του χρωματισμού των φύλλων και της ανάπτυξης.