Η πατάτα ή γεώμηλο (Solanum tuberosum) είναι ίσως το πιο δημοφιλές φυτό σε όλο τον κόσμο. Αυτό το οφείλει στους νόστιμους και θρεπτικούς κονδύλους της, οι οποίοι αποτελούν βασικό στοιχείο διατροφής παγκοσμίως. Συγκαταλέγεται στις μεγάλες καλλιέργειες και το εύρος της καλλιέργειάς της έχει επεκταθεί σχεδόν σε όλο τον κόσμο, εξ αιτίας της αντοχής της στο ψύχος. Η καταγωγή της είναι από το Περού όπου πρωτοκαλλιεργήθηκε πριν το 5000 πΧ. Αποτελούσε την κύρια τροφή των Ίνκας και των άλλων λαών της ευρύτερης περιοχής.
Στην Ευρώπη ήρθε τον 16ο μΧ. αιώνα από τους Πορτογάλους και Ισπανούς θαλασσοπόρους, οι οποίοι ανακάλυψαν και διέμειναν στην περιοχή του Περού και τρέφονταν, μαζί με τον ντόπιο πληθυσμό, με την πολύτιμη αυτή τροφή, την πατάτα. Πολύ γρήγορα έγινε η αγαπημένη τροφή όλης της Ευρώπης. Λόγω της θρεπτικής της αξίας και της εύκολης καλλιέργειας, αποτέλεσε την κύρια τροφή σε τέτοιο σημείο, που να συνδέεται άρρηκτα με την βιομηχανική επανάσταση.
Στην Ελλάδα, είναι ευρύτατα γνωστό ότι, μεταφέρθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος, όπως λέγεται, κλείδωσε τις πατάτες σε αποθήκη, προσδίδοντάς τους τη φήμη του πολύτιμου αγαθού και έτσι προκάλεσε τους Έλληνες να τις κλέψουν και να τις καλλιεργήσουν. Ιστορικά φαίνεται ότι οι πρώτες καλλιέργειες πατάτας έγιναν στα Ιόνια νησιά πριν το 1800 μΧ και πιο συγκεκριμένα σε περιοχές της Κέρκυρας. Στην Κέρκυρα εξ άλλου τυπώθηκε το πρώτο σχετικό έντυπο, με τίτλο ‘Καλλιέργεια Γεωμήλων’.
Σήμερα η πατάτα ανήκει στα πέντε βασικά φυτά που καλλιεργούνται για την ανθρώπινη διατροφή. Μάλιστα είναι το μοναδικό λαχανικό αυτής της πεντάδας αφού τα υπόλοιπα 4 ανήκουν στα δημητριακά. Διατροφικά αποτελεί πλούσια πηγή βιταμίνης C και D. Η πατάτα περιέχει περίπου 2% πρωτεΐνη καλής ποιότητας και 21% υδατάνθρακες.
Εκτός της αξίας της στην διατροφή του ανθρώπου με διάφορους τρόπους (τηγανητές, ψητές, βραστές, κοκκινιστές) η πατάτα έχει και άλλες χρήσεις. Στην βιομηχανία τροφίμων παράγονται τα γνωστά μας πατατάκια τσιπς. Αποξηραμένο άμυλο πατάτας χρησιμοποιείται σε τροφές όπως ο πουρές, ή ως βάση σε διάφορες σάλτσες κ.λπ. Στη βιομηχανία καλλυντικών χρησιμοποιείται για την παραγωγή κρεμών αντιγήρανσης και περιποίησης προσώπου. Σε πολλές χώρες της βόρειας Ευρώπης, χρησιμοποιείται για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών, όπως της βότκας. Στη Νορβηγία παρασκευάζεται το τοπικό ποτό akvavit και στην Ιρλανδία χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή αντίστοιχου τοπικού αλκοολούχου ποτού. Χρησιμοποιείται ακόμη για ζωοτροφή σε βοοειδή, σε χοίρους και σε πουλερικά. Επιπλέον, τόσο οι κόνδυλοι όσο και το υπέργειο τμήμα της πατάτας, αποτελούν βασικό συστατικό για την παραγωγή βιοκαυσίμων (βιοαιθανόλης).
Leave A Comment