Καλλιέργεια της πατάτας: πατατόσπορος

Προβλάστηση πατατόσπορου

Στην καλλιέργεια της πατάτας, πριν τη φύτευση, ακολουθείται η διαδικασία της προβλάστησης του πατατόσπορου. Έτσι οι κόνδυλοι της πατάτας φυτεύονται στο χωράφι αφού έχουν αρχίσει να φυτρώνουν. Η διαδικασία αυτή γίνεται προκειμένου να επιτευχθούν μεγαλύτερες αποδόσεις, μείωση της χρονικής διάρκειας της καλλιέργειας και προστασία των κονδύλων από σαπίσματα. Με την προβλάστηση του πατατόσπορου, η παραγωγή γίνεται πιο πρώιμη έως και 15 μέρες.

Αρχικά, λαμβάνεται ο νέος πατατόσπορος που θα πρέπει να είναι απαλλαγμένος από έντομα ή μυκητολογικές προσβολές και να βρίσκεται σε κατάλληλη φυσιολογική κατάσταση χωρίς να έχει συρρικνωθεί ή αφυδατωθεί. Κατά την προβλάστηση και για να αρχίσουν οι κόνδυλοι να φυτρώνουν τοποθετούνται σε χώρο, κατά προτίμηση κλειστό (δωμάτιο ή αποθήκη), με θερμοκρασία υψηλότερη από 8^οC, που δέχεται διάχυτο ηλιακό φώς και αερίζεται καλά.

Στις ζεστές περιοχές οι κόνδυλοι μπορούν να τοποθετηθούν για προβλάστηση σε εξωτερικό χώρο, μέσα σε τελάρα και να σκεπαστούν με διαφανές πλαστικό φύλλο. Μετά από μία εβδομάδα περίπου, αρχίζουν να βγαίνουν τα πρώτα φύτρα.

Πρώτος φυτρώνει ο οφθαλμός που βρίσκεται στην άκρη των κονδύλων (κορυφαίος). Το φύτρο που αναπτύσσεται από αυτόν τον οφθαλμό πρέπει να αφαιρείται για να φυτρώσουν και οι υπόλοιποι οφθαλμοί. Όταν σε κάθε κόνδυλο έχουν αναπτυχθεί 3-4 φύτρα και έχουν αποκτήσει μήκος περίπου 2 cm, ο κόνδυλος είναι έτοιμος να φυτευτεί στο χωράφι. Από την προβλάστηση μέχρι και τη φύτευση ο πατατόσπορος δεν θα πρέπει να βραχεί, ενώ οι σάπιες πατάτες θα πρέπει να απομακρύνονται αμέσως.

Ο πατατόσπορος πρέπει να είναι υγιής, να μην έχει εσωτερικές και εξωτερικές αλλοιώσεις και να έχει ομοιόμορφο σχήμα. Στη βιολογική καλλιέργεια η επιλογή του πατατόσπορου έχει καθοριστική σημασία. Θα πρέπει να προτιμώνται οι μικροί κόνδυλοι, σε μέγεθος μεγάλου αυγού (με βάρος 40-70gr) που φυτεύονται ολόκληροι. Οι μεγάλοι κόνδυλοι χρειάζεται να τεμαχιστούν πριν τη φύτευση, διαδικασία που τους κάνει περισσότερο εκτεθειμένους σε εχθρούς και ασθένειες.

Ο πιστοποιημένος πατατόσπορος συνοδεύεται από ειδικό καρτελάκι που αναφέρει τα χαρακτηριστικά του κονδύλου, την εποχή που έχει πιστοποιηθεί καθώς επίσης και τη χώρα προέλευσης.

Στην Ελλάδα παράγεται πατατόσπορος κυρίως στη Νάξο, την Τρίπολη και το Λασίθι ενώ εισάγεται πιστοποιημένος πατατόσπορος από Ολλανδία και Καναδά. Στις βόρειες χώρες, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης (ψυχρό κλίμα), ευνοείται η παραγωγή καλής ποιότητας πιστοποιημένου πατατόσπορου.

Φύτευση πατατόσπορου

Για τη φύτευση λαχανόκηπου 10 m² χρειάζονται περίπου 2-3 κιλά πατατόσπορου.

Η φύτευση των κονδύλων γίνεται σε έδαφος υγρό αλλά χωρίς υπερβολική υγρασία. Πρέπει το νερό να έχει στραγγίσει καλά χωρίς όμως να έχει στεγνώσει τελείως το χώμα. Εάν το έδαφος είναι πολύ στεγνό, θα πρέπει να γίνει ένα πότισμα και να ακολουθήσει η φύτευση. Οι ιδανικές θερμοκρασίες του εδάφους για την ανάπτυξη των κονδύλων είναι 13-16^oC. Ο πατατόσπορος φυτεύεται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 50-70 cm. Οι πατατόσποροι της ίδιας γραμμής απέχουν μεταξύ τους 20-30 cm και το βάθος φύτευσης ποικίλει από 5 -20 cm ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας και με τον τύπο του εδάφους. Συνήθως, φυτεύονται σε βάθος 12-18 cm. Σε βαριά εδάφη, όπως είναι τα αργιλώδη, η φύτευση γίνεται σε μικρότερο βάθος σε σχέση με τα αμμώδη.

Τεμαχισμένος πατατόσπορος

Σε περιπτώσεις όπου ο πατατόσπορος είναι μεγάλος σε μέγεθος γίνεται τεμαχισμός σε 2 ή περισσότερα τεμάχια. Αν και η διαδικασία αυτή πρέπει όσο το δυνατόν να αποφεύγεται, παρόλα αυτά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητο και τότε θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής:

Ο τεμαχισμός γίνεται μετά την προβλάστηση των κονδύλων, ώστε να είναι ευδιάκριτοι οι οφθαλμοί από τα φύτρα που αναπτύσσονται. Οι κόνδυλοι τεμαχίζονται έτσι ώστε κάθε τμήμα να έχει 2-4 οφθαλμούς. Μετά τον τεμαχισμό διατηρούνται για 6-10 μέρες σε καθαρή αποθήκη προκειμένου να επουλωθούν οι πληγές τους. Η αποθήκη πρέπει να έχει θερμοκρασία 13-16^oC και να αερίζεται συχνά. Στη συνέχεια οι τεμαχισμένοι κόνδυλοι φυτεύονται όπως και ο ολόκληρος πατατόσπορος.

O μεγάλος σε μέγεθος πατατόσπορος πρέπει να τεμαχίζεται κατά μήκος από την κορυφή προς τη βάση του διότι με αυτό τον τρόπο τα μάτια κατανέμονται ομοιόμορφα στους τεμαχισμένους κονδύλους.
Το μαχαίρι που θα χρησιμοποιηθεί για τον τεμαχισμό θα πρέπει να απολυμαίνεται διαρκώς με οινόπνευμα.
Για καλύτερη παραγωγή το τεμαχισμένο κομμάτι να μην έχει βάρος μικρότερο από 40gr.