Κουμαριά

Η κουμαριά (Arbutus unedo, Ericaceae) είναι αειθαλές δασικό δέντρο που αν δεν διαμορφωθεί κατάλληλα αναπτύσσεται και σαν μεγάλος θάμνος. Κατάγεται από τη Μεσόγειο αλλά και από περιοχές της δυτικής Ευρώπης. Αναπτύσσεται αρκετά σε ύψος και μπορεί να φτάσει τα 2 έως 6 m, ενώ η κόμη του αποκτά διάμετρο μέχρι 3m. Τα φύλλα του είναι ωοειδή, οδοντωτά με δερματώδη υφή και γυαλιστερά στην πάνω επιφάνεια. Το χρώμα τους είναι σκούρο πράσινο και το χειμώνα κοκκινίζουν ελαφρά. Τα άνθη εμφανίζονται στο τέλος του φθινοπώρου με αρχές του χειμώνα και μοιάζουν με λευκές ή ρόδινες καμπανούλες. Οι καρποί είναι πραγματικά εντυπωσιακοί: είναι σφαιρικοί, σχετικά μικροί (με διάμετρο 1,5-2 cm) και έχουν μικρές κωνικές προεξοχές που από μακριά φαίνονται σαν αγκάθια. Αρχικά το χρώμα τους είναι κίτρινο, στη συνέχεια μετατρέπεται σε κιτρινο-πορτοκαλί και τελικά κατά την ωρίμανση γίνεται κόκκινο.

Τα κούμαρα ωριμάζουν ένα χρόνο μετά την εμφάνιση των ανθέων. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ότι στο δέντρο υπάρχουν ταυτόχρονα οι καρποί της προηγούμενης χρονιάς και τα άνθη του τρέχοντος έτους.

Απαιτήσεις και καλλιεργητικές φροντίδες

Η κουμαριά δεν αναπτύσσεται καλά σε ασβεστώδη εδάφη. Χρειάζεται σχετικά όξινα εδάφη με καλή αποστράγγιση και με μέτρια έως μικρά ποσοστά υγρασίας. Προτιμά τις ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις, προστατευμένες πάντα από τους ισχυρούς ανέμους.

Ο πολλαπλασιασμός είναι δύσκολος και γίνεται είτε με σπόρο, αφού αφαιρεθεί το περίβλημα και στρωματωθεί, είτε με φυλλοφόρο μόσχευμα παλιού ξύλου.

Καλλωπιστική αξία και χρήση στην κηποτεχνία

Εκτός από τα πολυπληθή, όμορφα άνθη και τους εντυπωσιακούς καρπούς, η καλλωπιστική αξία της κουμαριάς οφείλεται στο ωραίο φύλλωμα και την πυκνή βλάστηση. Η κουμαριά φυσικά είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή και μπορεί να φυτευτεί μεμονωμένα σε κάποιο σημείο του κήπου. Πέρα όμως από αυτό μπορεί να φυτευτεί ομαδικά στα τελειώματα του χλοοτάπητα ή για τη δημιουργία φράκτη ελεύθερης ανάπτυξης.

Άλλες χρήσεις της κουμαριάς:

Οι καρποί της κουμαριάς είναι εδώδιμοι. Πρέπει να καταναλώνονται όταν έχουν ωριμάσει πλήρως. Πριν είναι σχεδόν άγευστοι και σκληροί και όταν παραωριμάζουν ξινίζουν. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν σχεδόν καθόλου μετασυλλεκτική αντοχή και πρέπει να καταναλώνονται αμέσως.
Τα κούμαρα χρησιμοποιούνται για την παρασκευή λικέρ αλλά και εξαιρετικού τσίπουρου.
Η κουμαριά είναι μελισσοκομικό φυτό. Το μέλι της θεωρείται ότι έχει ιδιαίτερα ευεργετικές ιδιότητες για τον ανθρώπινο οργανισμό: είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, συντελεί στη ρύθμιση της χοληστερίνης, περιέχει φυσικές αντιβιοτικές ουσίες, είναι διουρητικό. Ωστόσο εξαιτίας της υπόπικρης γεύσης του δεν έχει ιδιαίτερη εμπορική αξία και οι μελισσοκόμοι το αφήνουν στην κυψέλη για να τρέφεται το μελίσσι κατά τη διάρκεια του χειμώνα
Τα κλαδιά της κουμαριάς με τα φύλλα και τους καρπούς τους έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής στο βάζο. Συχνά διακοσμούν εσωτερικούς χώρους κυρίως την περίοδο των Χριστουγέννων.