Κουτσουπιά

Η κουτσουπιά ή κερκίδα (Cercis siliquastrum, Leguminosae), γνωστή και ως δέντρο του Ιούδα ή μαμουκαλιά, είναι φυλλοβόλο δέντρο της Μεσογείου και αυτοφυές της ελληνικής χλωρίδας. Ανήκει στην οικογένεια Leguminosae στην οποία ανήκουν κι άλλα δημοφιλή καλλωπιστικά δέντρα όπως οι ακακίες, η ψευδακακία και η σοφόρα καθώς και θάμνοι όπως ο εχίνωπας, η κάσσια, το παγώνι και το σπάρτο. Είναι δέντρο ιδιαίτερα ανθεκτικό, δεν απαιτεί πολλές καλλιεργητικές φροντίδες και φυτεύεται είτε μεμονωμένο, είτε για τη δημιουργία δενδροστοιχιών σε δρόμους και πάρκα. Σύμφωνα με το θρησκευτικό μύθο, η κουτσουπιά ήταν το δέντρο από το οποίο κρεμάστηκε ο Ιούδας μετά την προδοσία. Η καλλωπιστική του αξία οφείλεται στα ρόδινα άνθη του, που κάνουν την εμφάνισή τους στον κορμό και τα κλαδιά του δέντρου, πριν από την έκπτυξη των φύλλων. Αρκετά δημοφιλής ποικιλία κουτσουπιάς είναι η C. siliquastrum “alba” με λευκά άνθη.

Ανθισμένο κλαδί κουτσουπιάς

Μορφολογικά χαρακτηριστικά

Η κουτσουπιά αναπτύσσεται με αργό ρυθμό. Σε πλήρη ανάπτυξη το δέντρο φτάνει σε ύψος τα 8 – 12 m. Η κόμη του έχει σχήμα στρογγυλό με σχετικά αραιή βλάστηση. Μπορεί να διαμορφωθεί και σαν θάμνος όπου αποκτά ύψος μέχρι 3 – 4 m και πλάτος 2 m. Ο κορμός και τα κλαδιά, έχουν φλοιό με σκούρο καφέ χρώμα. Τα φύλλα είναι στρογγυλά και μεγάλα, με διάμετρο 5-10 cm. Έχουν ανοιχτό πράσινο χρώμα και αναπτύσσονται εναλλάξ πάνω στους βλαστούς. Τα άνθη έχουν έντονο ροζ χρώμα, εμφανίζονται πολλά μαζί σε βοτρυώδης ταξιανθίες που καλύπτουν σχεδόν ολόκληρο το φυτό. Η κουτσουπιά ανθίζει νωρίς την άνοιξη από το Μάρτιο μέχρι και τον Απρίλιο, πριν βγουν τα φύλλα. Η ανθοφορία διαρκεί 30-35 μέρες. Μετά την άνθιση εμφανίζονται οι καρποί, ο οποίοι μοιάζουν με φασολάκια (χέδρωπες). Αρχικά έχουν πράσινο και στη συνέχεια κόκκινο-καφέ χρώμα. Οι καρποί παραμένουν στο φυτό αρκετό διάστημα και οι σπόροι που περιέχονται σε αυτούς ωριμάζουν στις αρχές του φθινοπώρου.

Καλλιεργητικές φροντίδες για την κουτσουπιά

Η κουτσουπιά σαν φυτό της Ελληνικής φύσης είναι απόλυτα προσαρμοσμένο στις κλιματολογικές της συνθήκες. Μπορεί να φυτευτεί ακόμα και σε φτωχά εδάφη, ακόμη και σε ασβεστώδη. Προτιμότερο είναι να τοποθετείται σε ηλιόλουστα σημεία του κήπου. Είναι ανθεκτικό φυτό τόσο στην ξηρασία, όσο και στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Είναι κατάλληλο για φύτευση κοντά στη θάλασσα και σε περιοχές με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα κλαδιά της κουτσουπιάς είναι ευλύγιστα και δεν σπάνε εύκολα με τον αέρα. Το κλάδεμα συνήθως γίνεται μετά την περίοδο ανθοφορίας και αποσκοπεί στην αραίωση της κόμης και στην αφαίρεση των ξερών κλαδιών. Το αυστηρό κλάδεμα πρέπει να αποφεύγεται καθώς μειώνει την ανθοφορία αφού το φυτό ανθίζει σε κλαδιά ενός ή δύο ετών.

κουτσουπιά ή κερκίδα

Πως πολλαπλασιάζεται η κουτσουπιά.

Η κουτσουπιά μπορεί να πολλαπλασιαστεί με μοσχεύματα σκληρού ξύλου. Ο τρόπος αυτός όμως είναι δύσκολος διότι δημιουργούνται δύσκολα οι ρίζες. Το φυτό πολλαπλασιάζεται και με το  σπόρο του στις αρχές του φθινοπώρου. Πριν από τη σπορά, ο σπόρος εμβαπτίζεται σε ζεστό νερό προκειμένου να διακοπεί ο λήθαργος.

Εχθροί και ασθένειες της κουτσουπιάς

Είναι ανθεκτικό δένδρο και δεν προσβάλλεται εύκολα από έντομα και μύκητες. Μυζητικά έντομα όπως αφίδες και τζιτζικάκια προσβάλλουν τα φύλλα, χωρίς όμως να δημιουργούν σημαντικές ζημιές. Επιπλέον, ο κορμός και τα κλαδιά του προσβάλλονται από μύκητες  (βερτισιλίωση) και βακτήρια. Καλό είναι να αποφεύγεται το κλάδεμα με βροχερό και υγρό καιρό καθώς και να διακόπτεται το πότισμα στο τέλος του καλοκαιριού.

κουτσουπιά ή κερκίδα

κουτσουπιά ή κερκίδα

Φύτευση της κουτσουπιάς

  • Φυτεύεται ευρύτατα σε πάρκα, πεζοδρόμια, και διαδρόμους.
  • Κατά μήκος φύτευση δημιουργεί εντυπωσιακές αλέες, ιδιαίτερα την άνοιξη κατά την περίοδο της ανθοφορίας του.
  • Μεμονωμένο σε διάφορα σημεία στον κήπο, δημιουργώντας όμορφες αντιθέσεις με τον χλοοτάπητα.
  • Φυτεύεται σε μεγάλα πήλινα φυτοδοχεία και διακοσμεί εισόδους κατοικιών.