Ηλίανθος ή ηλιοτρόπιο, ένα φυτό γεμάτο φως

Ο ηλίανθος ο ετήσιος (Helianthus annuus, Asteraceae) είναι ένα πολύ όμορφο καλλωπιστικό φυτό με καταγωγή την Αμερικάνικη Ήπειρο και με μεγάλη σημασία για την παγκόσμια οικονομία. Τον συναντάμε σε βόρειες περιοχές της Ελλάδας – Μακεδονία και Θράκη – όπου καλλιεργείται σε πάνω από εξήντα χιλιάδες στρέμματα κυρίως για παραγωγή του ηλιέλαιου, ενώ ομορφαίνει χιλιάδες κήπους με τα υπέροχα καλοκαιρινά λουλούδια του. Είναι φυτό που ανήκει στην οικογένεια Asteraceae (παλαιότερη ονομασία Compositae).

Σπόροι ηλίανθου | E-gardenshop.gr

Βοτανική ταξινόμηση: Ο ηλίανθος ανήκει στην οικογένεια Compositae ή Asteraceae και περιλαμβάνει πάνω από ογδόντα ετήσια φυτά. Υπάρχουν ποικιλίες νάνες μέχρι 60cm ύψος και ψηλές ποικιλίες μέχρι 500cm Στην Ελλάδα καλλιεργείται ο Helianthus annuus ως παραγωγικό φυτό ενώ οι χαμηλές ποικιλίες του φυτού χρησιμοποιούνται σαν ετήσια καλλωπιστικά στον κήπο στην γλάστρα και σαν δρεπτό.

Καταγωγή: Κατάγεται από την βόρεια και νότια Αμερική και είναι γνωστό φυτό πριν από 3000 χρόνια περίπου.

Κοινά ονόματα: Το φυτό έχει την κοινή ονομασία ήλιος και ηλιοτρόπιο εξαιτίας του μεγέθους, του χρώματος και σχήματός του. Επιπλέον, το λουλούδι του ηλίανθου καθημερινά ακολουθεί την πορεία του Ήλιου από την ανατολή μέχρι τη Δύση.

Βοτανικά χαρακτηριστικά στον ηλίανθο

Ύψος – Ανάπτυξη φυτού: Η ανάπτυξή του είναι ορθόκλαδη με δυνατό πολύκλαδο ανθικό στέλεχος. Το ύψος του φτάνει τα 70 cm για τις χαμηλές ποικιλίες έως 500cm και το πλάτος τα 30 έως 60 cm.

Φύλλα: Τα φύλλα του ηλίανθου είναι μεγάλου μεγέθους πράσινου χρώματος, ωοειδή τριχωτά και οδοντωτά, μήκους συνήθως έως 25 cm, αναλόγως της ποικιλίας.

Άνθη: Τα εντυπωσιακά άνθη του φυτού, αποτελούν μεγάλα κεφάλια, με πέταλα (ακτίνες) φωτεινού κίτρινου χρώματος και στο κέντρο μεγαλώνουν μέχρι και τρείς χιλιάδες βρώσιμοι σπόροι (ηλιόσποροι) που από την σύνθλιψή τους παράγεται το ηλιέλαιο. Έχουν δημιουργηθεί ποικιλίες με χρώματα ανθέων σε αποχρώσεις του κίτρινου μέχρι και καφέ και πιο χαμηλές σε ύψος, κατάλληλες για την κηποτεχνία. Η περίοδος ανθοφορίας ξεκινάει από τον Μάιο μέχρι Οκτώβρη.

Ρίζες: Δημιουργεί πολύ μεγάλο και βαθύ ριζικό σύστημα, που βοηθά στην ανάπτυξη και στη στήριξη του φυτού, γιατί λόγω του ύψους του είναι αρκετά ευάλωτος σε δυνατούς ανέμους.

Κατάλληλες συνθήκες για σωστή ανάπτυξη του Ηλίανθου

Συμβουλές για το έδαφος: Είναι φυτό που καλλιεργείται σε ουδέτερα-αλκαλικά, ελαφριά, αμμώδη, πλούσια σε κόμποστ και πολύ καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη με μεγάλο εύρος ΡΗ 5,5 – 8. Το έδαφος, δεν πρέπει να κατακρατά νερό και να έχει καλό αερισμό.

Ρυθμός ανάπτυξης: Ο ηλίανθος είναι μεγάλο σε μέγεθος φυτό και εμφανίζει πολύ γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης.

Φως: Αναπτύσσεται πολύ καλά σε ηλιόλουστες και δροσερές θέσεις.

Θερμοκρασία: Αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες, και αγαπά τα δροσερά καλοκαίρια όπου αυξάνει την άνθισή του(-5 έως 35βαθμούς Κελσίου).

Φροντίδες που χρειάζεται ο Ηλίανθος

Πότισμα: Είναι φυτό που χρειάζεται αρκετά και τακτά ποτίσματα. Λιγότερο νερό την Άνοιξη και πιο συχνό το καλοκαίρι. Το βασικό είναι να είναι το χώμα υγρό αλλά να έχει πολύ καλή αποστράγγιση και να μην κρατάει πολύ νερό. Θα πρέπει το πότισμα να γίνεται µε σταγόνες και να μην βρέχονται το φύλλωμα και τα άνθη.

Λίπασμα: Είναι από τα φυτά με αρκετές απαιτήσεις σε λίπασμα. Εφαρμογή με ένα ειδικό λίπασμα για ανθοφόρα για να κάνει πιο πλούσια την ανθοφορία του.(1-2 φορές το χρόνο κατά προτίμηση άνοιξη και καλοκαίρι). Επίσης καλό είναι να προσθέτουμε κόμποστ όταν το φυτεύουμε και τον Ιούνιο για να βοηθήσουμε επίσης την ανθοφορία του.

Ασθένειες και έντομα: Ο ηλίανθος είναι πολύ ανθεκτικό φυτό. Όταν οι συνθήκες ανάπτυξής του είναι ιδανικές όπως περιγράψαμε πιο πάνω (έδαφος-υγρασία κ.λ.π) τότε το φυτό αναπτύσσεται χωρίς προβλήματα. Σπανίως προσβάλλεται από αφίδες και ακάρεα. Τα άνθη και οι σπόροι του προσελκύουν ωφέλιμα έντομα, μέλισσες και πεταλούδες και όταν ωριμάσουν αποτελούν θαυμάσια τροφή για τα πουλιά.

Κλάδεμα και περιποίηση

Η ηλίανθος δεν χρειάζεται κλάδεμα. Αν δεν θέλετε να κρατήσετε τα άνθη για σπόρο, τότε προχωρήστε στην αφαίρεσή τους γιατί έτσι θα τονώσετε την ανθοφορία του φυτού. Μετά τον κύκλο ζωής του φυτού, τα υπολείμματα του μπορείτε να τα κομποστοποιείσετε.

Πως γίνεται ο πολλαπλασιασμός στον Ηλίανθο

Ο πολλαπλασιασμός του φυτού γίνεται αποκλειστικά με σπόρους που καλό είναι να τοποθετείται απευθείας στον χώρο (2-3 μαζί και κρατάμε τον πιο ισχυρό) και σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους, 30 -40cm ( για αντίσταση σε δυνατούς ανέμους) κατά τους μήνες Μάρτιο- Απρίλιο. Στο τέλος της ζωής του φυτού, όταν ωριμάσουν τα άνθη σκορπίζονται οι σπόροι του με τους οποίους πολλαπλασιάζεται την επόμενη χρονιά. (Σπόροι ηλίανθου | E-gardenshop.gr)

Ο ηλίανθος στον κήπο

Οι ψηλές ποικιλίες του ηλίανθου μπορούν να δημιουργήσουν ψηλούς φράχτες. Οι νάνες ποικιλίες φυτεύονται σε ανθώνες μεμονωμένα ή σε συγκαλλιέργεια με άλλα ετήσια καλοκαιρινά φυτά. Τα άνθη των νάνων, κυρίως ποικιλιών είναι κατάλληλα και για κομμένο άνθος, για ανθοδοχεία.

Γενικά προσαρμόζεται παντού και καλλιεργείται σχετικά εύκολα, με την προϋπόθεση της ύπαρξης άφθονης εδαφικής υγρασίας.

Οι χαμηλές ποικιλίες φυτεύονται επίσης και σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες.

Η οικονομική σημασία του Ηλίανθου

Καλλιεργείται κυρίως για το λάδι του (ηλιέλαιο) σε μεγάλη κλίμακα και σε πολλές χώρες όπως στην Ελλάδα, Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Χιλή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Τουρκία Ινδία, Αίγυπτο Αγγλία ΗΠΑ κ.λ.π και περισσότερο στη Ρωσία. Η ετήσια παγκόσμια παραγωγή του ηλιέλαιου υπερβαίνει τους είκοσι δυόμιση εκατομμύρια τόνους με συνεχώς αυξανόμενη τάση. Επίσης από τον Ηλίανθο παράγεται βιοντίζελ καθώς και καύσιμη ύλη σε πέλετ.

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε:

Σπόροι ηλίανθου | E-gardenshop.gr

Ηλίανθος ή ηλιοτρόπιο, ένα φυτό γεμάτο φως