Πολυετές ποώδες φυτό με κονδυλόμορφο βολβό. Ο γλαδίολος είχε κερδίσει το ενδιαφέρον των βοτανολόγων από τις αρχές του 19ο αιώνα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία εκατοντάδων ποικιλιών και υβριδίων. Στο γένος Gladiolus κατατάσσονται περίπου 260 είδη από τα οποία τα 250 κατάγονται από τις περιοχές την νοτίου Αφρικής και τα υπόλοιπα από χώρες της Ευρώπης και της Ασίας. Κάποια είδη γλαδίολου αυτοφύονται και στην Ελλάδα. Τα αυτοφυή είδη γλαδίολου, σε αντίθεση με τις καλλιεργούμενες ποικιλίες, έχουν συνήθως μικρά άνθη και αραιή ανθοφορία.

Τα χαρακτηριστικά του γλαδίολου

Το υπόγειο όργανο του γλαδίολου είναι ένας κονδιλόμορφος βολβός ή κορμός, με διάμετρο 2-10 cm. Έχει χαρακτηριστικό σχήμα, με κωνική κορυφή και πλατιά βάση. Εξωτερικά ο κορμός καλύπτεται από ινώδεις χιτώνες, που δεν είναι άλλο από τις αποξηραμένες βάσεις των φύλλων της προηγούμενης περιόδου. Με την ανάπτυξη του φυτού, γύρω από τον κορμό αναπτύσσονται μικρότερα κορμίδια. Στο υπέργειο τμήμα, ο γλαδίολος μπορεί να φτάσει σε ύψος από 50 έως 120 cm και σε διάμετρο έως 15 cm. Τα φύλλα εκφύονται κατευθείαν από το έδαφος, είναι σκληρά, στενά, με μεγάλο μήκος και μοιάζουν με σπαθιά. Το χρώμα τους είναι ζωηρό πράσινο. Από το κέντρο των φύλλων αναπτύσσεται το ανθικό στέλεχος, που σε ύψος ξεπερνάει τα φύλλα. Τα άνθη (8-24), εμφανίζονται πολλά μαζί στην άκρη του ανθικού στελέχους και σχηματίζουν ταξιανθία που ονομάζεται «στάχυς». Ανάλογα με την ποικιλία τα άνθη μπορεί να είναι μεγάλα 10-20 cm ή πιο μικρά, να έχουν διάφορα χρώματα κόκκινο, ροζ, πορτοκαλί, κίτρινο,λευκό, μοβ, να έχουν περισσότερα από ένα χρώματα, να είναι απλά, κυμματιστά ή με σκισίματα. Επιπλέον έχουν δημιουργηθεί και νάνες ποικιλίες με ύψος 20-35 cm και άνθη με διάμετρο 4-5 cm. Οι περισσότεροι γλαδίολοι ανθίζουν το καλοκαίρι, 2-2.5 μήνες μετά τη φύτευση. Ωστόσο υπάρχουν και υβρίδια με ανοιξιάτικη ή φθινοπωρινή ανθοφορία.

Ανθικό στέλεχος γλαδίολου

Καλλιεργητικές φροντίδες του γλαδίολου

Ο γλαδίολος ανήκει στα καλλωπιστικά φυτά που έχουν αρκετές απαιτήσεις, για την καλή ανάπτυξη τους. Φυτεύεται σε ελαφριά εδάφη, απαλλαγμένα από ζιζάνια, τα οποία δέχονται συχνά σκαλίσματα. Για να ανθίσει απαιτεί 7-8 ώρες ήλιο την ημέρα, ωστόσο στις συνθήκες της χώρας μας, καλό είναι να φυτεύεται σε σημεία που δεν πέφτει απευθείας ο μεσημεριανός ήλιος, γιατί αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται η διάρκεια της ανθοφορίας και να ξεραίνονται τα φύλλα. Είναι ευπαθής στις χαμηλές θερμοκρασίες και ανθεκτικό στις υψηλές. Μία φορά την εβδομάδα πότισμα, κατά τη διάρκεια της άνοιξης, είναι αρκετό και δύο φορές την εβδομάδα το καλοκαίρι. Σημαντική είναι η λίπανση με πλήρες υδιατοδιαλυτό λίπασμα, που ενισχύει την ανάπτυξη και ανθοφορία του φυτού. Όταν αρχίζουν να εμφανίζονται τα άνθη, το ανθικό στέλεχος βαραίνει και λυγίζει. Σε αυτό το στάδιο ο γλαδίολος χρειάζεται στήριξη, για να αναπτυχθεί κάθετα η ανθοταξία και να μη σπάσει. Επιπλέον, ο γλαδίολος δεν πρέπει να συγκαλλιεργείται με άλλα φυτά, γιατί δεν αντέχει στον ανταγωνισμό.

Ο πολλαπλασιασμός του γλαδίολου

Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με τους κορμούς και τα κορμίδια. Οι κορμοί φυτεύονται την άνοιξη ανά 5 cm σε σειρές που απέχουν μεταξύ τους 15 cm περίπου. Για διαδοχική ανθοφορία των φυτών, προκειμένου να φαίνεται το παρτέρι ανθισμένο για μεγαλύτερο διάστημα, η φύτευση μπορεί να γίνεται σταδιακά ανά 15 μέρες. Μετά το τέλος της ανθοφορίας, όταν μαραθούν τα φύλλα, οι κορμοί ξεριζώνονται, καθαρίζονται και αποθηκεύονται σε χώρο με θερμοκρασία λίγο πάνω από τους 0οC και ξαναφυτεύονται την επόμενη άνοιξη. Τα κορμίδια χρειάζεται να καλλιεργηθούν για 2-3 χρόνια για να μεγαλώσουν και να δώσουν υγιή φυτά με πλούσια ανθοφορία. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δε συνηθίζεται γιατί τα φυτά δεν διατηρούν τα χαρακτηριστικά τους και ανθίζουν μετά από 2 χρόνια.

Γλαδίολοι σε παρτέρι στον κήπο

Εχθροί και ασθένειες που προσβάλλουν το γλαδίολο

Οι κορμοί του γλαδίολου προσβάλλονται συνήθως κατά την αποθήκευσή αλλά και κατά την ανάπτυξη του φυτού από μύκητες που προκαλούν σήψεις των κορμών και των ριζών.  Ο μύκητας της σεπτόρια (Septoria gladioli) εκτός από τους κορμούς προσβάλει και τα φύλλα και δημιουργεί καφέ κηλίδες. Η προσβολή από το μύκητα  Fusarium oxysporum gladioli οδηγεί σε ολοκληρωτική σήψη του κορμού. Για την αντιμετώπιση των μυκήτων, δεν υπάρχει βιολογικός τρόπος, παρά μόνο προληπτικά μέτρα, όπως συχνό σκάλισμα, απομάκρυνση των ζιζανίων και μείωση ποτίσματος εάν παρατηρηθεί υψηλή εδαφική υγρασία.

Χρήση του γλαδίολου στον κήπο

  • Φυτεύεται ομαδικά μπροστά από τοίχους και φράχτες
  • Μπορεί να διακοσμήσει τις πλευρές μιας μικρής σκάλας
  • Δημιουργεί πολύχρωμες κηλίδες στο κέντρο του χλοοτάπητα, αρκεί στην κηλίδα να μην εισβάλει το γρασίδι
  • Διακοσμεί μπαλκόνια και βεράντες φυτεμένο σε φυτοδοχεία
  • Κατεξοχήν ιδανικό για παραγωγή κομμένων λουλουδιών και ανθοσυνθέσεις