Τα έντομα και οι φυσικοί τους εχθροί

Τα έντομα που προσβάλλουν τα καλλιεργούμενα φυτά και οι φυσικοί τους εχθροί

Ο ρόλος των φυσικών εχθρών των φυτοφάγων εντόμων

Πολλές φορές ιδιαίτερα τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες, όλοι θα έχουμε παρατηρήσει διάφορα έντομα πάνω στα φυτά, τα οποία μπορεί να τρώνε τα φύλλα ή να μυζούν το φυτικό χυμό τους. Συχνά αυτά τα έντομα γίνονται ενοχλητικά διότι μπορεί να προκαλούν αρκετές ζημιές σε διάφορα μέρη των φυτών, όπως τα φύλλα και τα κλαδιά ή να λερώνουν το γύρω χώρο, όπως για παράδειγμα οι αφίδες που γεμίζουν με μελιτώματα τα κλαδιά και τα φύλλα.

ΠΑΓΙΔΕΣ ΕΝΤΟΜΩΝ | E-gardenshop.gr

Όμως, γίνεται η ίδια η φύση να ρυθμίζει τους πληθυσμούς αυτούς και να μην επιτρέπει την περαιτέρω εξάπλωση τους; Η απάντηση είναι θετική. Εκτός από τη χημική αντιμετώπιση για τα έντομα – εχθρούς των φυτών μας, που γίνεται χρησιμοποιώντας ειδικά εντομοκτόνα σκευάσματα, υπάρχουν κι άλλες μέθοδοι που είναι καθαρά φυσικές, ακίνδυνες για το περιβάλλον και τους άλλους οργανισμούς και ιδιαίτερα αποτελεσματικές.

Μια από τις μεθόδους αυτές είναι η χρήση άλλων ζωντανών οργανισμών – φυσικοί εχθροί (έντομα, βακτήρια, μύκητες και άλλα), τα οποία μειώνουν με διάφορους τρόπους τους πληθυσμούς στα βλαβερά έντομα. Βέβαια, η φύση έχει προνοήσει, για την ισορροπία των οργανισμών στο περιβάλλον, πολύ πριν από μας.

Αυτό γίνεται εμφανές από το γεγονός ότι όταν για παράδειγμα έχουμε προσβολή από αφίδες σε ένα φυτό σχεδόν πάντα θα βρούμε και μια πασχαλίτσα, η οποία τις σκοτώνει και τις καταναλώνει. Οι οργανισμοί αυτοί που μειώνουν τους πληθυσμούς των βλαβερών εντόμων, είναι ωφέλιμοι για εμάς και ονομάζονται φυσικοί εχθροί των εντόμων-εχθρών των φυτών. Η βιολογική αυτή μέθοδος συνήθως χρησιμοποιείται σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα όπως η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών ή με τον καθαρισμό των φύλλων με νερό, η με τη χρήση εντομοπαγίδων.

Oι φυσικοί εχθροί των εντόμων-εχθρών των φυτών μας μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κύριες ομάδες: αρπακτικά, παρασιτοειδή και διάφοροι άλλοι εντομοπαθογόνοι μικροοργανισμοί.

Αρπακτικά έντομα

Βασικά χαρακτηριστικά τους είναι ότι έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από αυτό των εντόμων που καταναλώνουν και ότι κατά τη διάρκεια της ζωής τους καταναλώνουν πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων. Εκτός από αρπακτικά έντομα υπάρχουν κι αρπακτικά ακάρεα και αράχνες.

Από τους οργανισμούς αυτούς, άλλοι σκοτώνουν και τρώνε το θήραμα τους κι άλλοι σκοτώνουν και το απομυζούν με τα ειδικά μασητικά τους εξαρτήματα. Πολύ γνωστά αρπακτικά έντομα είναι οι πασχαλίτσες, που τρέφονται κυρίως με αφίδες και το αλογάκι της Παναγιάς.

Επιπλέον, οι αράχνες που βρίσκονται στον κήπο είναι πολύ ωφέλιμες καθώς μπορεί να πιάσουν πολλά βλαβερά έντομα στους ιστούς τους και να τα σκοτώσουν.

Παρασιτοειδή έντομα

Ο τρόπος που λειτουργούν αυτά τα έντομα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός, καθώς με τα ειδικά εξαρτήματα που διαθέτουν, τοποθετούν τα ωά τους μέσα στο σώμα του βλαβερού εντόμου. Τα ωά αυτά μεγαλώνουν και τα νέα έντομα που αναπτύσσονται τρέφονται από το σώμα του βλαβερού εντόμου.

Το αποτέλεσμα είναι ότι το βλαβερό έντομο θα πεθάνει και το νέο παρασιτοειδές που θα βγει θα τοποθετήσει τα δικά του ωά σε ένα άλλο βλαβερό έντομο. Το μέγεθος των παρασιτοειδών είναι πολύ μικρό και για το λόγο αυτό δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά από εμάς, παρόλο που αυτά υπάρχουν σε αρκετά μεγάλους πληθυσμούς, μέσα στον κήπο μας.

Οφέλιμα εντομοπαθογόνοι μικροοργανισμοί

Εντομοπαθογόνοι μικροοργανισμοί: Είναι διάφοροι μικροοργανισμοί που εισέρχονται με διάφορους τρόπους μέσα στο σώμα των εντόμων-εχθρών των φυτών και τα σκοτώνουν. Οι σημαντικότεροι εντομοπαθογόνοι μικροοργανισμοί είναι ιοί, μύκητες, βακτήρια και νηματώδης σκώληκες. Οι μικροοργανισμοί αυτοί έχουν ευρύ φάσμα δράσης και μεγάλη αποτελεσματικότητα.

Στα κέντρα κήπου μπορείτε να βρείτε πολλά βιολογικά σκευάσματα με αυτούς τους οργανισμούς που όταν απελευθερωθούν στον κήπο, δρουν άμεσα κατά των βλαβερών εντόμων. Πολύ γνωστό βακτήριο είναι ο Bacillus thuringiensis.

Σκευάσματα του συγκεκριμένου βακτηρίου χρησιμοποιούνται ευρύτατα κατά των λεπιδοπτέρων, διπτέρων και κολεοπτέρων. Οι μικροοργανισμοί αυτοί είναι ακίνδυνοι για τον άνθρωπο, για τα υπόλοιπα αβλαβή έντομα, όπως οι μέλισσες και για το περιβάλλον.

Παράδειγμα αποτελεί το αλογάκι της Παναγιάς που θεωρείται ένας από τους πιο αποτελεσματικούς θηρευτές, καθώς τρέφεται από μία μεγάλη ποικιλία εντόμων βλαβερά για τα φυτά μας. Μόλις εντοπίσει το έντομο-θύμα του, το ακινητοποιεί και το συλλαμβάνει με τα μπροστινά του πόδια. Έτσι το σκοτώνει και στη συνέχεια το τρώει.

Κείμενα – Φωτογραφίες:
Πάνος Λαμπρόπουλος
ΚΗΠΟΣ & Ποιότητα Ζωής ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Τεύχος 1

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε: